Podsumowanie rozmów o rewitalizacji na IV Kongresie Polityki Miejskiej i Regionalnej

7–8 października 2024 roku odbył się w Krakowie IV Kongres Polityki Miejskiej i Regionalnej. Kongres stanowi największe w Polsce wydarzenie poświęcone tworzeniu oraz wdrażaniu polityk miejskich i regionalnych i w tym roku odbył się pod hasłem: „Polska wielu prędkości? Strategiczne wyzwania rozwojowe polskich miast i regionów”. Podczas Kongresu stawialiśmy sobie pytania jak Polska, polskie regiony i miasta poradzą sobie z wyzwaniami, a także na ile skutecznie przygotujemy się do nowych zagrożeń i czy wykorzystamy otwierające się okna sposobności. 

Jednym z głównych tematów dyskusji była także rewitalizacja. Jak działać razem ze społecznością lokalną i organizacjami pozarządowymi w procesie rewitalizacji? Jak współpracować z lokalnym biznesem? Jak żyć miedzy zabytkami uwzględniając wyzwania klimatyczne? Czy miejscowy plan rewitalizacji pomaga zaplanować lepszą przestrzeń miejską? W jaki sposób polskie doświadczenia wpłynęły na kształtowanie procesów rewitalizacji w Mołdawii i w Ukrainie? – to pytania, które zadaliśmy sobie na Scenie Rewitalizacja. Odpowiedzi na nie padały w ramach 7 paneli, podczas których wystąpiło 40 prelegentów, a dyskusje koordynowało 7 moderatorów. 

W panelu otwierającym pn. „Porozmawiajmy o rewitalizacji” dowiedzieliśmy się jakie są obecnie inicjatywy wsparcia rewitalizacji w Polsce, czyli m.in. o tym jaka jest rola regionów (projekt „Regiony Rewitalizacji Edycja 3.0”) i do kogo kierowane jest Krajowe Centrum Wiedzy o Rewitalizacji (www.rewitalizacja.gov.pl). Następnie Marcin Wojciech Żebrowski twórca podcastu Urbcast prześledził dla nas trendy w rewitalizacji i podzielił się duńskimi inspiracjami. 

W panelu pn. „Działamy razem w procesie rewitalizacji – organizacje pozarządowe we współpracy z samorządem” o swoich doświadczeniach opowiedzieli przedstawiciele urzędów miast i organizacji pozarządowych z Włocławka, Gdańska i Krakowa. Przedstawili nam z jakich narzędzi warto korzystać wspierając aktywność mieszkańców oraz jakie korzyści dają otwarte konkursy ofert i małe granty, animacja społeczności, działania edukacyjne i partycypacja, nawiązywanie kontaktów i wzajemne sieciowanie na linii urząd-organizacje pozarządowe-mieszkańcy i interesariusze rewitalizacji. 

Panel pn. „Czy rewitalizacja bez wsparcia środków europejskich ma szanse powodzenia?” został podzielony na 3 bloki. Pierwszy zatytułowany RETROSPEKCJA poświęcony został wnioskom wynikającym z poprzednich perspektyw Unii Europejskiej. W drugim postawione zostało bezpośrednio pytanie czy REWITALIZACJA BEZ FUNDUSZY UNINYCH może się udać – czyli czy gminy mają szanse poradzić sobie z działaniami rewitalizacyjnymi bez wsparcia funduszy europejskich oraz jaka jest, a jaka powinna być rola regionów w tym procesie. Trzeci i ostatni blok JAK WSPIERAĆ GMINY służył wskazaniu sposobów wspierania gmin poprawiających skuteczność działań rewitalizacyjnych. 

Panel pn. „Czy zasady rewitalizacji są uniwersalne? Polska rewitalizacja inspiracją dla Mołdawii i Ukrainy” poświęcony był spotkaniu z beneficjentami Polskiej Pomocy z Ukrainy i Mołdawii. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej od lat wspiera w ramach programu Polska Pomoc rozwój instytucjonalny w krajach państw Partnerstwa Wschodniego – w latach 2017-2019 współtworząc system rewitalizacji w Republice Mołdawii, a od 3 lat pomagając rządowi Ukrainy w stworzeniu systemu odbudowy, rewitalizacji i zrównoważonej polityki miejskiej. 

Podczas panelu pn. „Potencjał dziedzictwa kulturowego w „zielonej” rewitalizacji miast” poszukiwano odpowiedzi na pytaniedlaczego w rewitalizacji tak ważne są zabytki i zieleń miejska. Dyskusja prowadzona przez ekspertów Narodowego Instytutów Dziedzictwa dotyczyła ochrony zabytków, rewitalizacji, zieleni miejskiej oraz mitygacji i adaptacji do zmian klimatu. 

Od 9 lat gminy mogą opracować miejscowe plany rewitalizacji, do tej pory powstały dwa. W trakcie panelu pn. „Miejscowy plan rewitalizacji krok po kroku” wraz z przedstawicielami Kalisza – miasta które wdrożyło miejscowy plany rewitalizacji oraz z przedstawicielami gmin, które je planowały ale tego nie zrobiły – Słupska i Wołomina – dyskutowano jak usprawnić ten instrument planistyczny, aby stał się bardziej przydatny i powszechny. Przedstawiony został także poradnik dla gmin pt. „Miejscowy plan rewitalizacji krok po kroku”. 

Ostatni panel pn. „Rewitalizacja w kierunku ożywienia gospodarczego” dotyczył rewitalizacji przez pryzmat problematyki ożywienia gospodarczego i włączania lokalnego biznesu w działania rewitalizacyjne. Burzliwe dyskusje dotyczyły zwłaszcza tego czy ożywienie gospodarcze jest skutkiem kapitalizacji przez biznes efektów rewitalizacji i czy wysoka skala interwencji publicznej na obszarze rewitalizacji stanowi efekt zachęty dla zaangażowania lokalnego biznesu w proces przemian.

Wydarzeniem towarzyszącym Kongresowi i Scenie Rewitalizacji był spacer po obszarze rewitalizacji Krakowa. 6 października 2024 r. przedstawiciele Urzędu Miasta Krakowa przedstawili wyzwania dwóch podobszarów rewitalizacji: Kazimierz-Stradom oraz Grzegórzki-Wesoła. Spacer rozpoczął się przy Placu Wolnica na Kazimierzu, gdzie o dowiedzieliśmy się o działalności Fundacji Wszyscy Obecni. Następnie przeszliśmy do Placu Nowego, gdzie przedstawiono projekt dotyczący targowisk znajdujących na obszarze rewitalizacji. Pod wiaduktem kolejowym rozmawialiśmy o przemianach na granicy dwóch podobszarów rewitalizacji. Po sąsiedzku zajrzeliśmy na Plac Targowy Unitarg, w drodze do siedziby Małopolskiej Izby Samorządowej zobaczyć jakie działania realizują na Grzegórzkach. Na koniec skierowaliśmy się na Wesołą, teren poszpitalny zakupiony przez miasto, gdzie przedstawicielki Krakowskiego Biura Festiwalowego oprowadziły nas po Aptece Designu i opowiedziały o projektach na Wesołej. 

Dziękujemy za udział! 

Prezentacje do pobrania: 

• Inicjatywy wsparcia rewitalizacji w Polsce (PDF 4 MB)
• Tędy w trendy w rewitalizacji. Duńskie inspiracje (PDF 23 MB)
• Działamy razem w procesie rewitalizacji (PDF 14 MB)
• Polska rewitalizacja inspiracją dla Mołdawii i Ukrainy (PDF 34 MB)
• Miejscowy plan rewitalizacji krok po kroku (PDF 5 MB)
• Rewitalizacja w kierunku ożywienia gospodarczego (PDF 21 MB)
• Materiały ze spaceru po obszarze rewitalizacji (PDF 3 MB) 

#FunduszeUE #Wsparcie JST #KCWR #RegionyRewitalizacji #RewitalizacjaCentraKomeptencjiNID