Projekty inwestycyjne

Właściwe przygotowanie projektu inwestycyjnego do realizacji wymaga przeprowadzenia szeregu analiz, które pozwolą na zbadanie danej inwestycji zarówno pod kątem możliwych do uzyskania korzyści z punktu widzenia społeczeństwa (analiza ekonomiczna), jak również pod kątem potrzeb i możliwości finansowania danego przedsięwzięcia z udziałem bezzwrotnych i zwrotnych środków UE (analiza finansowa).

Rozporządzenie wykonawcze nr 2015/207

Podstawowym aktem prawnym odnoszącym się szczegółowo do kwestii metodologii prowadzenia analizy ekonomicznej i finansowej, jak również analizy ryzyka jest rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 2015/207 z dnia 20 stycznia 2015 r. 

W załączniku III do wyżej wymienionego aktu znalazły się szczegółowe wskazania metodologiczne, które należy uwzględnić przy prowadzeniu przedmiotowych analiz dla projektów będących tzw. dużymi projektami (projekty o całkowitym koszcie kwalifikowalnym przekraczającym kwotę 50 mln euro lub – w przypadku projektów dot. promowania zrównoważonego transportu i usuwania niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej – 75 mln euro).

Przewodnik Komisji Europejskiej

Dokumentem uszczegóławiającym zasady opisane w ww. rozporządzeniu wykonawczym jest opublikowany w grudniu 2014 r. podręcznik:

• Przewodnik do analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych (PDF 7 MB) (wersja polska);
• Guide to cost-benefit Analysis of Investment Projects. Economic appraisal tool for Cohesion Policy 2014-2020 (wersja angielska).

Materiał ten zawiera obszerny opis wskazań metodologicznych oraz interpretacji przepisów europejskich dotyczących zasad przeprowadzania analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych w okresie 2014-2020.

Przewodnik dostępny jest jedynie w wersji anglojęzycznej. Tłumaczenie podręcznika na język polski jest obecnie w przygotowaniu. Po zakończeniu prac polska wersja językowa przewodnika zostanie udostępniona na niniejszej stronie.

Należy wskazać, że wyżej wymienione rozporządzenie wykonawcze, jak również przewodnik, zostały przygotowane w związku z procesem oceny tzw. dużych projektów. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby instytucje zarządzające korzystały z zaleceń zawartych w podręczniku w odniesieniu do projektów nie będących projektami dużymi z uwzględnieniem uwarunkowań dotyczących obowiązujących regulacji prawnych, a także skali i zakresu projektu oraz specyfik danej branży.

Wytyczne MIiR

Na gruncie krajowym dokumentem przedstawiającym zalecane podejście w wyżej wymienionym zakresie są Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym generujących dochód i projektów hybrydowych.

Podejście prezentowane w wyżej wymienionych wytycznych uwzględnia przepisy obowiązującego prawodawstwa europejskiego, zalecenia europejskie o charakterze metodologicznym oraz doświadczenie uzyskane w czasie perspektywy 2007-2013.

Projekty generujące dochód

Szczególny rodzaj projektów inwestycyjnych stanowią tzw. projekty generujące dochód po ukończeniu. Projektem generującym dochód po ukończeniu jest operacja, która przynosi wpływy środków pieniężnych z bezpośrednich wpłat dokonywanych przez użytkowników za towary lub usługi zapewniane przez daną operację, jak np. opłaty ponoszone bezpośrednio przez użytkowników za użytkowanie infrastruktury, sprzedaż lub dzierżawę gruntu lub budynków lub opłaty za usługi. Co ważne, wpływy te muszą przewyższać wszelkie związane z projektem koszty operacyjne i koszty odtworzenia wyposażenia krótkotrwałego poniesione w okresie odniesienia (okres realizacji inwestycji oraz życia ekonomicznego projektu). Art. 61 rozporządzenia nr 1303/2013 w ust. 7 i 8 określa okoliczności, których wystąpienie sprawia, że dany projekt, pomimo spełnienia warunków wskazanych powyżej, nie może być uznany za generujący dochód (np. całkowity kwalifikowalny koszt projektu jest niższy niż 1 mln euro).

W latach 2014-2020 poziom dofinansowania dla projektów generujących dochód po ukończeniu można określać za pomocą  nowego mechanizmu, opartego na tzw. zryczałtowanych procentowych stawkach dochodów (ang. flat rate net revenue percentage). Obok stawek zryczałtowanych, analogicznie do okresu programowania 2007-2013, przy ustalaniu poziomu wsparcia finansowego ze środków UE można korzystać z metody tzw. luki w finansowaniu (ang. funding gap). W przypadku zastosowana tej metody poziom wsparcia określa się w oparciu o zasady opisane w art. 15-19 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 480/2014 z dnia 3 marca 2014 r. Decyzja o tym, która z metod zostanie zastosowana, należy do instytucji zarządzającej danym programem operacyjnym.

Metoda zryczałtowanych stawek dochodów może być stosowana dla projektów z sektorów: dróg, kolei, transportu miejskiego, gospodarki wodnej i odpadów stałych, które zostały wskazane w Załączniku nr V do Rozporządzenia  oraz dla sektora badań, rozwoju i innowacji, dla którego stawkę zryczałtowaną (20%) określa rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 2015/1516 z dnia 10 czerwca 2015 roku. Istnieje również możliwość zastosowania tej metody poprzez odpowiednie obniżenie maksymalnego poziomu dofinansowania dla całej osi priorytetowej lub działania. Zastosowanie stawek zryczałtowanych eliminuje konieczność obliczania wartości dofinansowania w oparciu o indywidualną analizę projektów. W jej miejsce przyjęto założenie, że projekty obejmujące dany sektor lub podsektor generują określony poziom dochodów, a zatem występuje w nich określony z góry poziom luki w finansowaniu. .

Przydatne materiały

• Prezentacje dot. analizy kosztów i korzyści oraz projektów generujących dochód w perspektywie finansowej 2014-2020:Podstawy prawne i metodologiczne w latach 2014-2020 (PDF 320 KB)
• Zmiany w obszarze ustalania wartości dofinansowania projektów generujących dochód względem podejścia z lat 2007-2013 (PDF 356 KB)
• Zmiany w obszarze analizy kosztów i korzyści względem podejścia z lat 2007-2013 (rozporządzenie wykonawcze nr 2015/207 oraz Przewodnik KE do AKK) (PDF 311 KB)