Dostępność to gwarancja lepszej codzienności. W ostatnich latach wiele się w tej sprawie zmienia – przybywa wind dla seniorów, pochylni dla osób na wózkach, oznaczeń dla niewidomych. Jak myślisz, skąd wspólnoty mieszkaniowe, szkoły czy samorządy mają brać na to pieniądze? Z pomocą przychodzi im Fundusz Dostępności. Przykładów nie trzeba szukać daleko…
Tak właśnie podeszli do sprawy mieszkańcy budynku przy ulicy Kolberga w Warszawie. Od dłuższego czasu doskwierał im brak windy. Utrudniał życie wszystkim: rodzicom z wózkami, osobom starszym i z niepełnosprawnościami. Wspólnota oszczędzała na ten cel przez pięć lat, ale nie udało jej się zgromadzić wystarczającej ilości pieniędzy. Wtedy mieszkańcy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce. Przekonali władze wspólnoty, aby złożyły wniosek do Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) o pożyczkę z Funduszu Dostępności (FD). Dziś podkreślają, że to doskonałe rozwiązanie.
"Była wyjątkowo korzystna – miała niskie oprocentowanie i długi okres spłaty. Raty są praktycznie nieodczuwalne, a przede wszystkim duża część kapitału została umorzona" – mówi przedstawicielka wspólnoty, pani Helena Wiegner.
Fundusz Dostępności sprawdza się również w mniejszych miejscowościach, gdzie często jest jedyną szansą na sfinansowanie infrastruktury dla osób z niepełnosprawnościami. Dobrym przykładem jest tu historia trzech mieszkańców Konina, którzy poruszają się na wózkach. Dzięki ich inicjatywie z pożyczki FD została sfinansowana budowa pochylni. Efekt? Do trzech bloków można już bez problemu wjechać wózkiem – nie tylko inwalidzkim, ale też dziecięcym.
Fundusz Dostępności – co to takiego?
Najprościej mówiąc, to pieniądze przeznaczone na preferencyjne pożyczki. Preferencyjne, czyli na korzystniejszych niż rynkowe warunkach. Dzięki tej pomocy więcej budynków mieszkalnych, edukacyjnych oraz instytucji kultury będzie dostępna dla osób z różnego rodzaju ograniczeniami i potrzebami. I nie chodzi tu wyłącznie o osoby z niepełnosprawnościami, ale też o ludzi starszych czy z małymi dziećmi. Fundusz Dostępności jest jednym z elementów rządowego Programu Dostępność Plus 2018-2025, finansowanym z Funduszy Europejskich i budżetu państwa.
Kto może ubiegać się o pożyczkę?
Przede wszystkim spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe oraz cały sektor publiczny (szkoły, szpitale, przychodnie, instytucje kultury). Pożyczkę w kwocie do 2 mln złotych mogą też otrzymać osoby prywatne, które są właścicielami wielorodzinnych budynków mieszkalnych.
Na co można przeznaczyć pieniądze?
To zależy. Dlaczego? Bo pożyczka ma umożliwić działania, które wynikną z audytu dostępności, czyli analizy potrzeb osób korzystających z danego budynku. Inicjatywy muszą być też zgodne z zapisami dokumentu, który wyznacza standardy dostępności. Szczegóły znajdziesz w załączniku do zasad naboru wniosków.
Co dokładnie można sfinansować?
Prace przygotowawcze i niezbędne dokumenty oraz usługi towarzyszące, czyli:
- audyt potrzeb w zakresie dostępności,
- ocenę oddziaływania na środowisko (OOŚ) oraz oceny i opinie konserwatorskie,
- koncepcje i projekty techniczne niezbędne do realizacji przedsięwzięcia,
- koszty opłat administracyjnych, notarialnych, sądowych itp.,
- nadzór inwestorski.
Koszty związane z inwestycją:
- zakup robót i materiałów budowlanych,
- zakup, wytworzenie oraz koszty montażu i uruchomienia nowych środków trwałych.
Dodatkowo również:
- podatek VAT – jeśli nie ma prawnych możliwości odzyskania go,
- refinansowanie pożyczek/kredytów w innych bankach – o ile związane są z realizowaną i niezakończoną inwestycją i dotyczą wydatków nie starszych niż 12 miesięcy (na dzień złożenia wniosku o pożyczkę).
Najważniejsze zalety pożyczki z FD
- Nie jest potrzebny wkład własny.
- Preferencyjne oprocentowanie – od 0,15% w skali roku w całym okresie kredytowania.
- Długi czas spłaty – nawet do 20 lat.
- Możliwość karencji w spłacie kapitału pożyczki – do 6 miesięcy od zakończenia inwestycji.
- Brak opłat i prowizji za czynności związane z udzieleniem i obsługą pożyczki.
- Umorzenie do 40% kapitału (po spełnieniu określonych warunków).
Jak oszacować swoje szanse na umorzenie? Szczegóły znajdziesz na stronie BGK.
Dodatkowo, jeśli w inwestycji planujesz uwzględnić infrastrukturę dla osób z niepełnosprawnościami – pożyczkę możesz łączyć z dotacją Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Informacje na ten temat znajdziesz na stronie PRFON.
Ważny warunek!
Pamiętaj, że pożyczka nie może być przeznaczona na inwestycje, które zostały ukończone przed złożeniem wniosku. Oznacza to, że nie możesz pokryć kosztów windy, która została już zainstalowana. Ale nawet jeśli inwestycja jest rozpoczęta, a nie ukończona, to pożyczką możesz objąć wydatki nie starsze niż 12 miesięcy przed złożeniem wniosku.
Zapoznaj się ze Standardami dostępności (PDF 3,48 MB).
Do wniosku obowiązkowo załącz niezbędne dokumenty. Ich lista zależy od:
- rodzaju podmiotu starającego się o pożyczkę,
- zakresu planowanych prac,
- wysokości pożyczki.
Wymagane dokumenty znajdziesz na stronie BGK w zakładce Fundusz Dostępności.
Dostępność zaczyna się od drugiego człowieka
Być może Ty bez problemu wbiegasz na 3. piętro, ale wokół Ciebie są osoby, którym sprawia to trudność. Zwróć uwagę na ich potrzeby i bądź solidarny. Naprawdę możesz wiele zrobić! Zacznij od tego, że informacje o Funduszu Dostępności przekażesz dalej. Może udostępnisz je na facebooku albo w innych mediach społecznościowych?
A jeśli widzisz, że w Twoim bloku są osoby, którym można pomóc – nie wahaj się. Zgłoś to w swojej spółdzielni czy wspólnocie mieszkaniowej. Popieraj każdą inicjatywę, która poprawia dostępność. Potrzeba przynajmniej połowy głosów mieszkańców, żeby wspólnota mogła starać się o pożyczkę z FD.
Pamiętaj, że nie tylko seniorzy i osoby z niepełnosprawnościami ruchowymi potrzebują windy czy podjazdu. To też duże udogodnienie dla rodziców z wózkami, rowerzystów i każdego, kto dźwiga zakupy czy walizki. A już na pewno dla kogoś z nogą w gipsie. I zwróć uwagę, żeby w nowej windzie były oznaczenia brajlem lub przewodnik głosowy dla osób niewidzących.
Gdzie szukać dodatkowych informacji?
- Na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego, który udziela pożyczek z FD.
- U regionalnych operatorów finansowych – informację na ten temat znajdziesz się na stronie BGK.