Wypracowanie modelowych rozwiązań w zakresie zaangażowania i aktywizacji mieszkańców
Przykładowe pod tematy:
- narzędzia aktywizacji społecznej grup zagrożonych wykluczeniem wraz z konkretnymi działaniami aktywizacyjnymi;
- kształtowanie postaw obywatelskich i wzorca odpowiedzialności za swoje otoczenie wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji;
- stworzenie platformy stałej współpracy i komunikacji miasta z mieszkańcami jako bezpośrednimi odbiorcami działań rewitalizacyjnych (w tym narzędzia i techniki partycypacyjne);
- opracowywanie metodologii włączania i aktywnego udziału grup wszystkich podmiotów (publicznych, społeczno-gospodarczych i prywatnych) w planowaniu i realizacji procesów rewitalizacyjnych wraz z konkretnymi działaniami.
Partycypacja społeczna przy opracowaniu GPR w Wałbrzychu
Proces przygotowania programu rewitalizacji, w przypadku miasta Wałbrzycha jest to Gminny Program Rewitalizacji, był bardzo silnie osadzony w procedurze partycypacji społecznej. To bardzo wartościowy element całego procesu programowania rewitalizacji i przygotowania programu rewitalizacji, który został uchwalony w październiku 2016 roku.
Proces programowania wałbrzyskiej rewitalizacji realizowany był przy założeniu pełnego włączenia mieszkańców i pozostałych interesariuszy w proces tworzenia programu rewitalizacji. W prace nad programem zaangażowani byli przedstawiciele różnych grup społecznych, w tym lokalne organizacje pozarządowe, liderzy wałbrzyskich instytucji, przedsiębiorcy, eksperci oraz mieszkańcy zamieszkujący wybrane obszary zdegradowane. W latach 2015-2016 spotkania w formie rozmów, konsultacji i warsztatów prowadzone były na wszystkich podobszarach rewitalizacji. Zaplanowane przez władze Wałbrzycha działania miały na celu wzmocnienie kapitału społecznego zdegradowanych obszarów oraz wsparcie budowy odpowiedzialnej i świadomej wspólnoty.
Wszelkie działania partycypacyjne służyły aktywizacji społeczności lokalnej, pozwoliły też wykorzystać jej doświadczenie i wiedzę na temat zamieszkiwanego obszaru. Łącznie w debatę o potrzebach zdegradowanych obszarów wiasta włączyło się już ponad tysiąc wałbrzyszan, a odnową swoich budynków zainteresowanych jest około 300 wspólnot mieszkaniowych.
Od początku tego procesu w angażowanie społeczności wałbrzyskiej włącza się bezpośrednio Pan Roman Szełemej, Prezydent Wałbrzycha, uczestnicząc niemal we wszystkich spotkaniach i akcjach związanych z przygotowaniem i prowadzeniem rewitalizacji. Zaangażowanie Prezydenta Miasta w proces partycypacyjny przekonało interesariuszy, iż posiadają realny wpływ na rozwój i przyszły wizerunek zdegradowanych obszarów Wałbrzycha. Dzięki temu spotkania z mieszkańcami cieszyły się wysoką frekwencją, a ustalenia wynikające z programu rewitalizacji zyskały szerokie poparcie społeczne.
Należy założyć, że podobnie jak w latach 2007-2013, beneficjentami środków unijnych na rewitalizację do 2023 r., będą w Wałbrzychu głównie podmioty niepubliczne – m.in. wspólnoty mieszkaniowe. Pierwsze spotkania z mieszkańcami i przedsiębiorcami rewitalizowanych obszarów rozpoczęły się w połowie 2015 roku, i trwają do dziś. Biuro ds. Rewitalizacji, funkcjonujące w strukturach Urzędu Miasta Wałbrzycha, organizuje m.in. spacery po „starych” dzielnicach Wałbrzycha, konkursy dla dzieci, warsztaty dla lokalnych liderów.
Platformą komunikacji z urzędem jest też strona internetowa poświęcona rewitalizacji oraz profil „Akcja Rewitalizacja” na Facebook’u. Wspólnie z lokalną społecznością określono najważniejsze problemy i zbudowano „bazę” pomysłów na poprawę sytuacji w obszarach wymagających interwencji. W wyniku dziesiątek spotkań powstała Diagnoza potrzeb i potencjałów rewitalizowanych obszarów, a następnie w drodze szeroko rozumianej partycypacji społecznej, wyznaczone zostały cele i kierunki rozwoju rewitalizowanych obszarów.
Zastosowane formy partycypacji społecznej procesie przygotowania Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Wałbrzycha na lata 2016-2025
- spotkania z interesariuszami rewitalizacji (z aktywnymi mieszkańcami, pracownikami socjalnymi, przedstawicielami organizacji pozarządowych, sektorem biznesu oraz pozostałymi osobami zainteresowanymi procesem przemian w mieście). Spotkania miały na celu budowę partnerstw lokalnych na rzecz rewitalizacji, tworzenie inicjatyw oddolnych oraz upowszechnianie poprawnego rozumienia: czy jest rewitalizacja. Tak skrojone działania ułatwiły przygotowanie programu rewitalizacji. Łącznie zostało zorganizowanych 30 spotkań z interesariuszami w 6 dzielnicach objętych rewitalizacją. Spotkania partnerstw lokalnych są kontynuowane również w procesie wdrożenia Gminnego Programu Rewitalizacji.
- spacery z mieszkańcami, w miejscach objętych rewitalizacją – celem tych działań była odbudowa gasnącej tradycji bezpośrednich spotkań, a także umożliwienie mieszkańcom wzajemnego poznania się i porozmawiania o historii oraz przyszłości swoich dzielnic, o miejscach, które chcieliby zmienić na lepsze, je ożywić. Dodatkowo na mieszkańców czekały różnego rodzaju niespodzianki: mini koncerty, przewodnik, który opowiadał o dziedzictwie kulturowym poszczególnych dzielnic oraz poczęstunek akcentujący wielokulturowe dziedzictwo Wałbrzycha. Łącznie zostało zorganizowanych 6 spacerów.
- konkurs plastyczny "Moja wymarzona dzielnica" – celem konkursu była popularyzacja wśród uczniów wiedzy na temat miejsca, w którym żyją, budowanie tożsamości lokalnej najmłodszych mieszkańców Wałbrzycha, próba wzbudzenia dumy ze swojej Małej Ojczyzny, a także zainteresowanie uczniów oraz ich rodziców działaniami związanymi z rewitalizacją miasta. Powstałe prace plastyczne przedstawiały te miejsca w dzielnicy, z którymi uczniowie najbardziej są związani, gdzie najbardziej lubią spędzać czas lub miejsca, które chcieliby zmienić. Prace mogły uwzględniać proponowane zmiany w swojej okolicy, np. stworzenie dodatkowych atrakcji, czy pomysłów na ożywienie tych miejsc. Laureatom zostały przyznane nagrody rzeczowe. Łącznie nagrodzono 116 dzieci z dzielnic objętych rewitalizacją.
- utworzenie strony internetowej www.rewitalizacja.walbrzych.pl– strona ma na celu promowanie działań upowszechniających wdrażanie programu rewitalizacji Miasta Wałbrzycha. Na stronie internetowej można dowiedzieć się na bieżąco (w zakładce aktualności), co dzieje się w ramach działań rewitalizacyjnych, znaleźć obszary objęte rewitalizacją, przeczytać o projekcie pilotażowym, dobrych praktykach promowanych w Polsce oraz bliżej zapoznać się różnymi z formami partycypacji społecznej (konsultacje społeczne, akcje społeczne, Komitet Rewitalizacji). Ponadto można sięgnąć po informacje związane z przygotowaniem i prowadzeniem rewitalizacji lub skontaktować z Biurem ds. Rewitalizacji Urzędu Miasta.
- promocja – w ramach działań informacyjnych i rozpowszechniających przygotowywane są liczne materiały promocyjne m. in.: foldery tematyczne, promocyjno-informacyjne z elementami edukacyjnymi dla mieszkańców, artykuły i ogłoszenia w mediach lokalnych, emisje ogłoszeń i spotów w telewizji lokalnej i na portalach informacyjnych.
- profil "Akcja rewitalizacja" – w ramach dodatkowych działań promocyjnych utworzono profil na portalu społecznościowym Facebook, gdzie aktywni mieszkańcy mogą na bieżąco dowiedzieć się o rewitalizacji oraz wypowiedzieć się na temat bieżących działań.
- warsztaty wyjazdowe dla lokalnych liderów i pracowników samorządowych – wyjazd dla ok. 60 osób, które mają wpływ na rozwój społeczny i poprawę warunków życia mieszkańców Wałbrzycha, m.in: przedstawiciele sektora biznesu, przedstawiciele NGO oraz aktywni mieszkańcy. Najbardziej aktywne osoby zaproszone zostały na warsztaty, podczas których wypracowane zostały cele i obszary działań rewitalizacyjnych dla każdej z dzielnic, stanowiące odpowiedź na pytanie, jak chcemy, żeby wyglądała nasza dzielnica po 10 latach.
Partycypacja społeczna - film
Obejrzyj film i zainspiruj się do działania. Partycypacja społeczna to kluczowy element projektów rewitalizacyjnych. Ma na celu wykorzystanie potencjału i energii mieszkańców i włączenie we wspólne działania jak najszerszego kręgu interesariuszy. Służy również integracji lokalnej społeczności oraz aktywizuje mieszkańców i przedsiębiorców do podejmowania własnych inicjatyw. Zobacz wybrane przykłady dobrych praktyk wypracowane w ramach konkursu Modelowa Rewitalizacja Miast oraz projektach pilotażowych związane z angażowaniem mieszkańców.
Partycypacja społeczna