Pytania i odpowiedzi

Raport o stanie zapewniania dostępności (art. 11-12)    

• Formularze do sporządzenia raportu o stanie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Gdzie można znaleźć wzór raportu wskazanego w art.  11. (Raporty o stanie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami)?

  Zgodnie z art. 58 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami pierwsze raporty, o których mowa w art. 11, powinny być sporządzone do 31 marca 2021 r. Wzór raportu został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR), na stronie: https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/formularz-raportu-o-stanie-zapewniania-dostepnosci . Jednak rekomendowaną formą wypełniania formularza raportu o stanie zapewniania dostępności jest portal sprawozdawczy Głównego Urzędu Statystycznego. Więcej informacji na ten temat znajdziecie na stronie: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze-europejskie-bez-barier/dostepnosc-plus/koordynatorzy-dostepnosci/raport-o-zapewnieniu-dostepnosci/

• Raport dostępności i plan działania np. dla urzędu miasta przygotowuje koordynator, a co w przypadku innych podmiotów publicznych np. jednostek podległych?

  Ustawa nie wskazuje osoby odpowiedzialnej za przygotowanie raportu o dostępności podmiotu publicznego, ani nie precyzuje kwestii sposobu jego przekazywania przez jednostki podlegle w przypadku podmiotów, o których mowa w art. 11 ust. 4 pkt 2 (przekazujących raport do właściwego miejscowo wojewody). Należy jednak pamiętać że do przygotowania raportów o stanie zapewniania dostępności zobowiązane są wszystkie podmioty publiczne - czyli nie tylko organy władzy publicznej zobowiązane do wyznaczenia koordynatora, ale także jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego. Warto także zaznaczyć, że co do zasady koordynator w zakresie swoich ustawowych obowiązków nie ma wskazanego sporządzania raportu. Do jego sporządzenia zobowiązany jest podmiot publiczny, więc może to być zadanie powierzone zarówno koordynatorowi jak i innej osobie (lub grupie osób).     

• Jaka jest droga przekazywania raportu – czy urząd miasta składa raport bezpośrednio do wojewody i co z raportami z podmiotów publicznych – czy również bezpośrednio do wojewody, czy najpierw do urzędu miasta, a jeśli tak – czy urząd miasta musi przygotować zbiorczy raport?

  W celu ułatwienia procesu raportowania stanu zapewniania dostępności, GUS w ramach współpracy z MFIPR w portalu sprawozdawczym umieścił formularz raportu w wersji elektronicznej. Jest to rekomendowane narzędzie do tworzenia i przesyłania przedmiotowego raportu. Wiecej informacji jak skorzystac z formularza można znależć tutaj.

• W jakim terminie jednostka, która powstała po 31 marca 2021 (termin złożenia pierwszego raportu o stanie zapewniania dostępności wynikający z UzD)  jest zobligowana do przedstawienia raportu o stanie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami? 

   Zgodnie z art. 11 Ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami z dnia 19 lipca 2019 r. Podmiot publiczny przekazuje co 4 lata, najpóźniej do dnia 31 marca danego roku, raport o stanie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w danym podmiocie, i publikuje go na swojej stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, a jeżeli nie ma strony podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej – na swojej stronie internetowej.

  W związku z faktem, iż termin na złożenie pierwszego raportu został wyznaczony w art. 58 Ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami z dnia 19 lipca 2019 r. do dnia 31 marca 2021 r., kolejny termin na złożenie raportu wypada do dnia 31 marca 2025 r. Jednostki, które powstały po terminie 31 marca 2021 r. mają obowiązek złożyć swój raport do dnia 31 marca 2025 r.

   

Certyfikacja dostępności (rozdział 3)

• Kiedy przewidziany jest start II naboru podmiotów ubiegających się o status podmiotów dokonujących certyfikacji?

  Nie jest znany termin kolejnego naboru. Taka informacja zostanie opublikowana na stronie Programu Dostępność Plus w zakładce dedykowanej certyfikacji dostępności pod nazwą Nabór podmiotów dokonujących certyfikacji oraz na stronie Biuletynu Informacji Publicznej MFiPR w części poświęconej komunikatom.

• Czy opisując zasób kadrowy, należy wykazać formę współpracy danej osoby z podmiotem (współpracujemy z osobami z niepełnosprawnościami najczęściej na umowę zlecenie/dzieło) i niezbędne dokumenty potwierdzające doświadczenie/wiedzę?

  Samo rozporządzenie nie określa, w jaki sposób powinniście Państwo współpracować z członkami zespołu wykazanego jako zasób kadrowy podmiotu ubiegającego się o status podmiotu dokonującego certyfikacji. Nie ma w nim narzuconej formy zaangażowania w pracę zespołu - może więc to być zarówno umowa o pracę, jak i umowa cywilnoprawna lub inna forma współpracy.

  Jednocześnie w dokumentacji naboru - we wniosku o nadanie statusu podmiotu dokonującego certyfikacji dostępności będzie wymagane potwierdzenie (poprzez oświadczenie), formy zaangażowania danej osoby w prace zespołu. Zgodnie z wymaganiami określonymi w naborze konieczne będzie także załączenie do wniosku dokumentów potwierdzających wiedzę, kompetencję lub doświadczenie części osób wykazanych jako zasób kadrowy podmiotu ubiegającego się o status podmiotu dokonującego certyfikacji. W odniesieniu do osób z niepełnosprawnościami i wymaganiach opisanych w rozporządzeniu jako zasób kadrowy podmiotu startującego w naborze konieczne będzie jedynie złożenie stosownych oświadczeń.

  Szczegóły dotyczące naboru będą publikowane na naszej stronie internetowej w zakładce Certyfikacja dostępności.

• Jak długo trwa proces certyfikacji np. naszej firmy?

  Pytanie nie do końca jest jednoznaczne. Jeśli chodzi o procedurę, w wyniku której uzyskają Państwo status podmiotu uprawnionego do certyfikacji informuję, że wszystkie reguły dotyczące naboru wniosków określone zostaną w ogłoszeniu o naborze, które będzie opublikowane na naszej stronie internetowej w zakładce Certyfikacja dostępności. Długość procesu oceny wniosków złożonych w naborze będzie zależna od liczby aplikacji, które wpłyną w odpowiedzi na ogłoszenie oraz zakresu koniecznych uzupełnień.

  Jeśli pytanie dotyczy przyznania certyfikatu przez uprawniony do tego podmiot w oparciu o art. 15 ustawy o zapewnianiu dostępności, czas ten zależy od wielu czynników. Bez poznania szczegółowych informacji zwłaszcza ujętych we wniosku o wydanie certyfikatu dostępności, trudno to ocenić. Natomiast ustawa w art. 23 wskazuje termin na wydanie certyfikatu, bądź jego odmowę, tj. 3 miesiące od dnia złożenia kompletnego wniosku.

• Czy konsorcjum może ubiegać się o status podmiotu dokonującego certyfikacji?

  Tak. Przepisy "Rozporządzenia (....) w sprawie szczegółowych wymogów, jakie muszą spełniać podmioty dokonujące certyfikacji dostępności (...) oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami nie określają katalogu podmiotów, które mogą dokonywać certyfikacji dostępności. Wskazują one jedynie, jakie wymogi muszą spełniać takie podmioty, żeby mogły profesjonalnie dokonywać certyfikacji (zasoby organizacyjne, kadrowe oraz narzędzia pozwalające na należyte przeprowadzenie certyfikacji). Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby konsorcja mogły ubiegać się o ten status.

  W ogłoszeniu o naborze będzie zawarta informacja, iż wnioskodawcą może być konsorcjum złożone z kilku podmiotów. Wówczas w roli Wnioskodawcy występuje wyznaczony przez konsorcjantów lider konsorcjum.

  Jednocześnie będzie zaznaczone, że członek konsorcjum nie może złożyć wniosku samodzielnie.

• Czy liczba podmiotów startujących w naborze i wpisanych do wykazu podmiotów dokonujących certyfikacji (art. 17 UoD) jest ograniczona?

  Nie. Ustawa nie ogranicza liczby podmiotów startujących w naborze, o którym mowa w art. 16, nie wskazuje także minimalnej ani maksymalnej liczby podmiotów uprawnionych do certyfikacji znajdujących się w wykazie, o którym mowa w art. 17 ustawy. 

• Jakie są koszty uzyskania certyfikatu dostępności?

  Wysokość opłaty certyfikacyjnej jest regulowana w umowie między podmiotem certyfikującym i certyfikowanym (art. 22 ust. 2 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami), ale maksymalna stawka tej opłaty jest uregulowana w art. 22 ust. 3 ustawy.

  Jest ona zależna od liczby obiektów, w jakich prowadzona jest działalność podmiotu, który ubiega się o certyfikat oraz stawki przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej publikowanego przez GUS. Ustawa zawiera 5 przedziałów określających wielokrotność  tego wynagrodzenia (3, 6, 9, 20 i 30 krotność ) uzależnionych od liczby obiektów w których podmiot certyfikowanych prowadzi działalność (od 1 obiektu do ponad 20 obiektów).

• Czy uznawane są orzeczenia równoważne - to znaczy, czy osoba legitymująca się orzeczeniem o I grupie inwalidzkiej z 1991 roku jest równoważna z osobą posiadającą orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności?

  Tak.

• Czy instytucją certyfikującą może być podmiot nie prowadzący działalności gospodarczej?

  Tak.

• Czy jedna osoba może spełniać więcej niż jeden warunek dotyczący posiadania wiedzy, kwalifikacji lub cech członka zasobu kadrowego podmiotu certyfikującego ? Czy np. specjalistą w dziedzinie dostępności architektonicznej może być jednocześnie osoba z niepełnosprawnością?

  Tak. Ogłoszenie o naborze będzie wskazywało, że jedna osoba może posiadać kompetencje, wiedzę i cechy określone w kilku punktach § 2 Rozporządzenia (...).

  Dodatkowo we wzorze wniosku o nadanie statusu podmiotu dokonującego certyfikacji dostępności będzie znajdować się instrukcja wypełniania wniosku w części zasoby kadrowe. Będzie tam zapis mówiący o tym, że "można wskazać tę samą osobę w kilku punktach".

• Czy w zespole przeprowadzającym audyt mogą być członkowie rodziny?

  Nie ma przeciwwskazań, aby w składzie zespołu przeprowadzającego audyt były osoby ze sobą powiązane.

• Jak należy rozumieć termin "metodyka przeprowadzenia kontroli dostępności w podmiotach, w których wydano certyfikat dostępności"?

  Metodyka dotyczy kontroli w podmiotach, którym podmiot dokonujący certyfikacji przyznał certyfikat. O tej kontroli mowa w art. 25 ust. 2 ustawy. Wskazano w nim, że podmiot dokonujący certyfikacji może przeprowadzić kontrole w zakresie spełniania minimalnych wymagań, o których mowa w art. 6 ustawy przez podmiot, któremu został wydany certyfikat. Ma to związek z wyrażonym w art. 25 ust. 1 obowiązkiem spełniania przez podmiot, który uzyskał certyfikat wymagań określonych w art. 6 przez okres ważności certyfikatu, czyli 4 lata. Podmiot, który wydał certyfikat powinien więc przedstawić w ww. metodyce swój pomysł na to, w jaki sposób będzie przeprowadzał takie kontrole (tj. np. na podstawie jakich przesłanek podejmie kontrolę, jakie zasoby i narzędzia będzie wykorzystywał do kontroli, jaką metodą przeprowadzi kontrole - np. wizyty osobiste, obserwacje, tajemniczy klient, telefony, analiza strony www. itp., jakie czynności podejmie w toku kontroli, a jakie w wyniku ustaleń poczynionych w kontroli). Zakres kontroli jest określony w ww. art. 25 ust. 2 ustawy, jednak można go weryfikować w różny sposób.

• Jak należy rozumieć termin "weryfikacja zapewnienia dostępności"?

  Sformułowanie "weryfikacja zapewnienia dostępności" i jego wyjaśnienie pojawia się w Rozporządzeniu (...) w § 2 pkt. 1 lit a. Wprowadzenie tego terminu do Rozporządzenia było konieczne z uwagi na to, że prawna definicja audytu dostępności jest wprowadzona dopiero w ustawie o zapewnianiu dostępności. W art. 15 ust. 2 pkt. 1 audyt dostępności jest opisany jako czynność weryfikacji spełniania minimalnych wymagań, o których mowa w art. 6 ustawy, dokonywana w procesie certyfikacji przez podmioty mające już przyznany status podmiotów uprawnionych do certyfikacji (art. 15 ust. 3).

  Oznacza to, że audyty dostępności w rozumieniu przepisów ustawy będą prowadzone dopiero przez podmioty wybrane w naborze i umieszczone w wykazie podmiotów dokonujących certyfikacji, o którym mowa w art. 17 ustawy. Tak więc procesy sprawdzenia spełniania standardów związanych z zapewnianiem dostępności, czy identyfikacji barier dla osób ze szczególnymi potrzebami potocznie nazywane dotychczas audytem dostępności i realizowane przez inne podmioty niż umieszczone w ww. wykazie, a także na podstawie innych standardów, niż określone w art. 6 ustawy - będą właśnie weryfikacją zapewniania dostępności.

• Czy każdy przedsiębiorca może zwrócić się z wnioskiem o wydanie certyfikatu dostępności bez względu na rodzaj prowadzonej działalności w tym producent, który nie świadczy usług bezpośrednio klientom indywidualnym?

  Tak.

• Co jest pierwszym krokiem w procesie ubiegania się o certyfikat: podpisanie umowy z podmiotem certyfikującym, czy złożenie wniosku o wydanie certyfikatu?

  Pierwszym krokiem jest przekazanie wniosku, który uwzględnia informacje potrzebne do zawarcia  umowy. Trzeba przy tym pamiętać, że wniosek może wymagać uzupełnienia jeśli nie zawiera wszystkich danych lub są one nieprecyzyjne – może tego wymagać podmiot dokonujący certyfikacji.

  W celu uniknięcia konieczności korekt wniosku, a także dobrego zaplanowania procesu certyfikacji zalecamy wcześniejszy kontakt z podmiotem dokonującym certyfikacji.

  Zgodnie z ustawą termin na realizacje certyfikacji jest liczony od momentu złożenia poprawnego tj.  kompletnego wniosku, ale warto pamiętać że nie dojdzie do jego realizacji jeśli nie zostanie zawarta  umowa oraz wniesiona określona w niej opłata certyfikacyjna ( patrz też odp. na pyt. Czy podmiot certyfikujący może nie przyjąć wniosku o certyfikację, a jeśli tak, to czy można go nie przyjąć bez uzasadnienia?) 

  Kolejność kroków które powinien wykonać przedsiębiorca lub organizacja pozarządowa zainteresowana certyfikacją opisano na stronie Programu Dostępność Plus w zakładce dedykowanej certyfikacji dostępności.

• Czy certyfikacja dotyczy wyłącznie zapewnienia dostępności osobom o szczególnych potrzebach z zewnętrz (klientów), czy również osobom wewnątrz podmiotu audytowanego – np. pracownikom (obecnym lub przyszłym)?

  Ustawa nie precyzuje tej kwestii. Należy przyjąć że wymagane w procesie certyfikacji zapewnienie dostępności wg. wymagań art.  6 ustawy,  ułatwia korzystanie z podmiotu zarówno przez klientów zewnętrznych jak i pracowników. Jednocześnie proces certyfikacji i związany z nim audyt nie obejmuje swoim zakresem weryfikacji stanowisk pracy pod kątem zapewnienia dostępności.

• Czy jest możliwość zwiększania liczby osób wchodzących w skład zasobu kadrowego podmiotu dokonującego certyfikacji?

  Tak. Podmiot dokonujący certyfikacji może dołączyć do swego zasobu kadrowego dodatkowe osoby, nie może jednak (co do zasady) zastępować osób, które zostały zweryfikowane podczas naboru,  w wyniku którego podmiot został wpisany do wykazu podmiotów dokonujących certyfikacji.

• Czy możliwa jest zmiana osób wchodzących w skład zasobu kadrowego weryfikowanych podczas naboru.  

  Taka zmiana jest możliwa, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach  np. zakończenie współpracyz daną osobą , jej śmiercią, czy długotrwałą chorobą. Jeśli zaszła taka sytuacja, należy o tym poinformować Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Trzeba przy tym pamiętać, że zmiana osób które były weryfikowane podczas naboru oznacza, iż podmiot mógł przestać spełniać warunki opisane w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 4 marca 2021 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakie muszą spełniać podmioty dokonujące certyfikacji dostępności, wzoru wniosku o wydanie certyfikatu dostępności oraz wzoru certyfikatu dostępności. Dlatego w takiej sytuacji konieczne jest potwierdzenie w procedurze administracyjnej, czy osoby zgłaszane w miejsce osób zweryfikowanych podczas naboru spełniają wymogi ww.  rozporządzenia. Brak pozytywnej weryfikacji skutkuje usunięciem z wykazu podmiotów dokonujących certyfikacji.

• W jaki sposób poinformować o zmianie w składzie Zespołu?

  Zalecane jest poinformowanie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej w formie pisma z uwagi na konieczność przeprowadzenia postepowania administracyjnego (patrz pyt.  5).

• Czy przewiduje się możliwość weryfikacji / audytowania tylko jednego obszaru np. dostępności cyfrowej (np. sklepy internetowe)? Czy taki podmiot może otrzymać certyfikat? Czy jednak zawsze, niezależnie od tego jak wygląda obsługa w obiekcie, który jest siedzibą firmy, musi być objęty wszystkimi trzema rodzajami dostępności inaczej nie może uzyskać certyfikatu ?

  Zakres audytu dostępności może być uzależniony od zakresu i charakteru prowadzonej działalności wskazywanej we wniosku o przeprowadzenie certyfikacji (art. 21 ust. 1). Jeśli więc działalności  podmiotu odbywa się tylko poprzez stronę internetową możliwe jest odstąpienie od weryfikacji w zakresie dostępności architektonicznej. Zakres audytu i możliwość ww. odstąpienia  zależy od podmiotu dokonującego certyfikacji, który działa w oparciu o przyjętą metodykę audytu. Podmiot ten musi każdorazowo brać pod uwagę, czy audytowany przedsiębiorca faktycznie nie prowadzi działalności i nie kontaktuje się z klientami, czy współpracuje z pracownikami także w fizycznej siedzibie. Przykładowo, duże sklepy internetowe, mimo iż  nie przyjmują klientów w swojej siedzibie, zatrudniają pracowników - w takim wypadku powinna być zaudytowana także w zakresie dostępności architektonicznej.

• Jaki podmiot jest uprawniony do cofnięcia certyfikatu?

  Jest to podmiot który wydał certyfikat.

• Czy podmiot certyfikujący może nie przyjąć wniosku o certyfikację, a jeśli tak, to czy można go nie przyjąć bez uzasadnienia?

  Ustawa nie reguluje możliwości odmowy przyjęcia wniosku (nie ma takiej formuły prawnej), ale możliwe jest nie zawiązanie umowy np. jeśli strony nie zgodzą się na warunki finansowe lub podmiot dokonujący certyfikacji oceni swoje zasoby za niewystarczające do realizacji audytu.  Wówczas brak jest podstaw do realizacji audytu.

• Czy opłata certyfikacyjna jest ponoszona za rozpoczęcie procesu certyfikacji, czy za wydanie certyfikatu?

  Opłata certyfikacyjna jest naliczana za przeprowadzenie procesu certyfikacji niezależnie od jego wyniku. Jednocześnie brak  jej wniesienia  powoduje że audyt nie może się odbyć – stosownie zapisy  powinny znaleźć się w podpisywanej umowie między podmiotem certyfikującym i certyfikowanym.

• Czy maksymalna wysokość opłaty certyfikacyjnej określona w art. 22 ust. 3 ustawy to stawka obejmująca podatek VAT czy stawka w kwocie netto?

  Jest to kwota brutto.

• Czy w przypadku indywidualnych uzgodnień stron umowy o certyfikację, w tym obopólnej akceptacji warunków, np. w przypadku certyfikacji więcej niż 20 obiektów, strony mogą ustalić opłatę na wyższym poziomie niż wskazano w art. 22 ust. 3 ustawy?

  Nie. Maksymalna wysokość opłaty certyfikacyjnej jest określona w ustawie (art. 22 ust. 3).

• Czy w przypadku podmiotu, który posiada wiele obiektów (powyżej 30) jest możliwa certyfikacja tylko części z nich? A jeśli tak, to na jakich zasadach?

  Certyfikacja podmiotów posiadających wiele obiektów (tj. powyżej 30) jest możliwa na próbie, czyli bez konieczności „osobistego audytowania” każdego obiektu na następujących warunkach:

  1) podmiot ubiegający się o certyfikat (podmiot certyfikowany) musi:

  1.1) posiadać określony standard według którego funkcjonują wszystkie jego obiekty (kopię standardu należy przechowywać w dokumentacji z procesu certyfikacji)

  1.2) przedstawić oświadczenia, że placówki nie podlegające audytowi osobistemu funkcjonują wg ww. standardu i spełniają kryteria wg. których zespół audytowy podmiotu dokonującego certyfikacji audytował na miejscu obiekty wybrane do próby

  1.3)  przekazać podmiotowi dokonującemu certyfikacji dokumenty potwierdzające brak barier i spełnianie warunków, o których mowa w art. 6 ustawy o zapewnianiu dostępności (…)  (np. nagrania video, zdjęcia, dokumentacja architektoniczna) przez obiekty które nie podlegały audytowi na miejscu przeprowadzonemu przez zespół podmiotowi dokonującemu certyfikacji

  2) podmiot dokonujący certyfikacji dostępności musi w metodyce przeprowadzania audytu dostępności (…) wyraźnie opisać sposób prowadzenia audytowania ,,na próbie" w tym:

  2.1)  wskazać ze podstawą do realizacji takiego audytu jest sytuacja o  której mowa w pkt 1.1 oraz reguły o których mowa w pkt  1. 2  i  1. 3 

  2.2)  określić minimalną liczbę obiektów audytowanych na miejscu ( osobiście ) w odniesieniu do całkowitej liczby obiektów danego podmiotu.

• Jakie minimum dostępności pozwala na otrzymanie certyfikatu? Czy warunkiem jego uzyskania jest wypełnienie 100% rekomendacji audytowych?

  Minimum dostępności, które pozwala na uzyskanie certyfikatu, to pozytywna odpowiedź na kluczowe pytania z listy sprawdzającej. Negatywna odpowiedź na pozostałe pytania nie powinna powodować braku możliwości wydania certyfikatu. Jednocześnie powinna ona powodować sformułowanie rekomendacji umieszczanych już w certyfikacie – zgodnie z jego wzorem.

   Certyfikat nie jest przy tym przyznany warunkowo, a zatem wprowadzenie rekomendacji poaudytowych nie jest warunkiem jego otrzymania.

• Czy można otrzymać certyfikat awansem z wyznaczona ścieżką rekomendacji do spełnienia?

  Nie. Podmiot nie może otrzymać certyfikatu awansem, z wyznaczoną ścieżką określonych rekomendacji do spełnienia.

• Czy spełnianie wymagań certyfikacyjnych oznacza spełnianie wymagań z EAA (Europejski Akt o Dostępności)?

  Nie. Warunki określone w procesie certyfikacji dotyczą ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, nie zaś ustawy wdrażającej EAA.

   

Koordynator dostępności (art. 14)

• W jakim terminie należy podać dane kontaktowe osoby, która zostanie wyznaczona do pełnienia funkcji koordynatora do spraw dostępności?

  Zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, koordynatorów należy ustanowić do 30 września 2020 r. Po jego wyznaczeniu właściwe jest niezwłoczne przekazanie danych koordynatora do BIP lub na stronę internetową w celu umożliwienia kontaktu z osobą pełniącą tę funkcję.

  Ponadto MFiPR zachęca do przekazywania danych kontaktowych do wyznaczonych koordynatorów także na adres mailowy dostepnosc.plus@mfipr.gov.pl w celu umieszczenia ich we wspólnej bazie kontaktowej zamieszczonej na stronie. Osoby umieszczone na tej liście będą mogły uzyskać informacje i materiały edukacyjne dotyczących wymagań w zakresie dostępności.

• Czy wójt/burmistrz/prezydent miasta wyznacza koordynatora tylko w Urzędzie Gminy/Miasta czy dla wszystkich jednostek organizacyjnych?

  Art. 14 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami ogranicza obowiązek wyznaczenia koordynatora do spraw dostępności wyłącznie do organów władzy publicznej, sądów i trybunałów. Jednostki organizacyjne gminy, jako podmioty publiczne są zobowiązane do zapewnienia minimalnych wymagań w zakresie dostępności architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej określonych w art. 6 ustawy, ale nie są zobowiązane do wyznaczenia koordynatora, o którym mowa w art. 14 ustawy.

  Zatem wójt/burmistrz/prezydent miasta jest zobowiązany do wyznaczenia koordynatora dla organu.

  Od decyzji organów zależy, czy koordynator będzie odpowiedzialny tylko za dostępność w urzędzie obsługującym ten organ czy też w podległych jednostkach organizacyjnych. MFiPR zachęca do wyznaczania osób pełniących taką funkcję w jak największej liczbie podmiotów publicznych.

• Czy stanowisko koordynatora dostępności  powinno być wyodrębnione czy też potraktowane jako zadanie dodatkowe? Co z wynagrodzeniem za pełnienie funkcji koordynatora dostępności oraz ewentualnie kwotą takiego wynagrodzenia?

  Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, organ władzy "wyznacza co najmniej jedną osobę pełniącą funkcję koordynatora do spraw dostępności". W przepisie celowo wprowadzono "funkcję koordynatora dostępności" po to, żeby każdy organ stosownie do własnych potrzeb i możliwości wywiązał się z tego obowiązku.

  Ustawa nie precyzuje, czy powinno to być wyodrębnione stanowisko, czy stanowisko łączone z pełnieniem innych obowiązków. Decyzja w tym zakresie, jak również w kwestii wynagrodzenia za realizację zadań przez osobę (osoby/zespół) wyznaczoną jako koordynator dostępności zależy w pełni od danego organu.

• Czy każdy podmiot publiczny musi mieć koordynatora do spraw dostępności?

  Nie każdy. Art. 14 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami ogranicza obowiązek wyznaczenia koordynatora do spraw dostępności wyłącznie do organów władzy publicznej, sądów i trybunałów.

• Kto może pełnić funkcję koordynatora?

  Przepisy nie określają szczególnych wymagań w stosunku do osoby, która może być wyznaczona do pełnienia funkcji koordynatora dostępności. Biorąc pod uwagę zadania, jakie ma wykonywać, powinna być to osoba komunikatywna, empatyczna, otwarta na ludzi oraz zmotywowana do poznawania i wdrażania dostępności. Najlepiej byłoby, żeby była to osoba, która zna urząd, w którym pracuje i będzie mogła wskazać te obszary jego działalności, które należy poprawić, żeby urząd ten mógł spełniać wymagania w zakresie dostępności.

  Funkcja koordynatora dostępności może być pełniona przez jedną lub kilka osób. Decyzja w tym zakresie należy w do kierującego danym podmiotem.

• W jaki sposób ma być wyznaczony koordynator, czy ma to być np zarządzenie wójta/burmistrza/prezydenta/miasta/starosty/marszałka lub dyrektora organu władzy publicznej? 

  Przepisy ustawy o zapewnianiu dostępności nie wskazują konkretnego sposobu, w jaki powinni być wyznaczani koordynatorzy dostępności. Jednak w celu odpowiedniego umocowania koordynatora w strukturze organu władzy publicznej możliwe jest np. opracowanie zarządzenia kierującego organem, w którym zapisane zostaną obowiązki i uprawnienia osoby pełniącej tę funkcję lub wprowadzenie innej wewnętrznej procedury, która regulowałaby te kwestie. Określenie kompetencji koordynatora na etapie jego wyznaczenia pozwoli na uniknięcie problemów dotyczących jego działania w przyszłości.

• Czy gdy do 30 września 2020 r. koordynator nie zostanie wyznaczony, to urzędowi będą grozić sankcje? Czy ich ewentualny brak nie będzie powodował, że większość urzędów go nie wyznaczy i będzie to "martwy przepis"?

  Przepisy ustawy o zapewnianiu dostępności obecnie nie przewidują bezpośredniej sankcji dla organów, które nie wywiążą się z obowiązku wyznaczenia koordynatora. Liczymy na odpowiedzialność i świadomość osób kierujących organami władzy publicznej.

  Z informacji, jakie zbiera Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wynika, że już dziś wyznaczono kilkuset koordynatorów dostępności w całym kraju, w tym także w podmiotach, które nie są do tego zobligowane ustawą. A zatem już teraz możemy śmiało powiedzieć, że przepis nie jest martwy, a wiele instytucji dostrzega potrzebę wyznaczenia swoistego opiekuna dostępności w swoim urzędzie.

  Warto w tym miejscu także zaznaczyć, że od września 2021 r. każda osoba ze szczególnymi potrzebami będzie mogła złożyć skargę na brak dostępności. Stwierdzenie naruszenia przepisów dotyczących dostępności może skutkować nałożeniem grzywny na dany podmiot. Wyznaczenie koordynatora i konsekwentna realizacja przypisanych mu zadań, w tym w szczególności planu poprawy zapewniania dostępności w danym podmiocie, zmniejsza ryzyko, że tego typu skargi będą wnoszone lub znajdą uzasadnienie.

Formularz wniosku o zapewnienie dostępności (art. 30)

• Czy tak jak w przypadku raportu, którego formularz zostanie opublikowany przez Ministerstwo, będzie również formularz wniosku o zapewnienie dostępności czy też każdy organ władzy i/lub każdy podmiot publiczny musi opracować taki formularz?

  MFiPR nie przewiduje obecnie opracowania takiego formularza jako jednego wzoru. Każdy podmiot może zatem opracować go samodzielnie. Wniosek o zapewnienie dostępności musi zawierać elementy o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy, a forma jego dostarczenia musi pozwalać na ustalenie terminów określonych w art. 31 i przeprowadzenie procedury postępowania z wnioskiem zgodnie z art. 31 ust 5. Warto pamiętać także o jego dostępności oraz o możliwości komunikowania się z urzędem z wykorzystaniem różnych form komunikacji.  

Kogo, od kiedy i w jakim zakresie obowiązuje ustawa o zapewnianiu dostępności? (art. 3, 6, 7, 70)

• Czy przedsiębiorstwo państwowe, a więc samodzielny, samorządny i samofinansujący się przedsiębiorca posiadający osobowość prawną, podlega zakresowi podmiotowemu ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami?

  Jeśli podmiot spełnia jedną z przesłanek określonych w art. 3, podlega obowiązkom określonym w ustawie i jest zobowiązany m.in. do spełniania minimalnych wymagań wynikających z art. 6. Zachęcamy także do zapoznania się z poradnikiem ułatwiającym wdrażanie ustawy, który znajdziecie Państwo w Bazie Wiedzy.

• Czy polskie placówki zlokalizowane zagranicą, takie jak ambasady, konsulaty i przedstawicielstwa są zobowiązane do przestrzegania ustawy o zapewnianiu dostępności?

  Tak. Ustawa realizuje m.in. postanowienia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, którą podpisało i ratyfikowało 180 państw, w tym Rzeczpospolita Polska. Jako strona Konwencji, Polska jest zobowiązana do promowania, ochrony i zapewnienia pełnego korzystania z praw człowieka przez osoby z niepełnosprawnościami oraz zapewnienia im pełnej równości na mocy prawa. Dostępność podmiotów publicznych regulowana ustawą jest ważnym elementem zapewnienia wspomnianej równości - nie tylko osobom z niepełnosprawnościami, ale także szerszej kategorii, tj. osobom ze szczególnymi potrzebami. Jej przepisy mają na celu likwidację barier, na które napotykają osoby ze szczególnymi potrzebami w kontakcie z podmiotami publicznymi - bez względu to, czy są one zlokalizowane w Polsce, czy poza jej granicami. Placówki zagraniczne Rzeczypospolitej Polskiej nie zostały wyłączone z zakresu art. 4 ustawy, zobowiązane więc są stosować ww. przepisy.

• Czy w przypadku wynajmu nieruchomości, która jest siedzibą podmiotu publicznego istnieje konieczność dostosowywania obiektów najmowanych do wymogów ustawy?

  Wynajem budynku nie zwalnia z możliwości i obowiązku zastosowania ustawy, ponieważ przepisy nakładają obowiązki na podmiot publiczny, a nie na zarządcę nieruchomości. Ustawa pozwala na wprowadzanie rozwiązań niezwiązanych trwale z danym budynkiem, dających możliwość łatwego demontażu lub zmiany lokalizacji (np. przenośna rampa czy pętla indukcyjna itp.).  

  Warto również rozważyć konsultacje z właścicielem nieruchomości, który może być zainteresowany ewentualnymi inwestycjami pod kątem poprawy jego dostępności, ponieważ poszerza to grono potencjalnych użytkowników i poprawia komfort użytkowania.

• Pomieszczenia w naszym urzędzie spełniają różne funkcje. Jaki rodzaj pomieszczeń należy dostosować do przepisów przedmiotowej ustawy. Czy istnieją okoliczności zwalniające z obowiązków, jakie nakłada ustawa?

  Ustawa w art. 6 ust. 1 lit b) nakazuje umożliwienie dostępu do wszystkich pomieszczeń z wyłączeniem pomieszczeń technicznych. Określenie pomieszczeń, które pełnią funkcję technicznych, lub które z różnych powodów np. bezpieczeństwa państwa nie powinny być dostępne poza określonym kręgiem uprawnionych osób, należy do podmiotu publicznego zlokalizowanego w danym obiekcie. Odstąpienie od obowiązków nakładanych przepisami ustawy jest  możliwe powołanie się na przesłanki prawne, o których mowa w art. 7 ustawy (w szczególności względy techniczne lub prawne).

  Niemniej jednak warto zwrócić uwagę, że mimo braku możliwości wstępu do niektórych pomieszczeń dla osób spoza personelu danego podmiotu, mogą również wśród jej pracowników być osoby z niepełnosprawnością (nawet czasową), dla których wprowadzenie odpowiednich rozwiązań technicznych może zniwelować istniejące bariery i ułatwić lub umożliwić im wykonywania obowiązków służbowych.

• W przypadku podmiotów realizujących zadanie finansowane z udziałem środków publicznych, podmiot jest zobowiązany do zapewnienia dostępności "w zakresie określonym w tej umowie". W jaki sposób ten zakres ma być dookreślony, jak dokładnie sprecyzowany?

  W uzasadnieniu do ustawy wyjaśniano, że w art. 4 ust. 3 projektu ustawy, uregulowana została sytuacja, w której podmiot niepubliczny, realizując zadania finansowane z udziałem środków publicznych, na podstawie zawartej umowy, jest zobowiązany do zapewnienia dostępności w zakresie określonym w tej umowie.

  Należy podkreślić, że intencją ustawodawcy jest zapewnienie, aby wszelkie działania realizowane ze środków publicznych objęte były reżimem dostępności ale tylko w takim zakresie, jaki jest możliwy, wykonalny i uzasadniony w tych działaniach. Sposób zapewnienia dostępności generalnie określa art. 6 ustawy, ale to podmiot przekazujący środki publiczne powinien dookreślić w umowie warunki, które musi spełnić podmiot niepubliczny realizując zadanie. Sposób i precyzja tego dookreślenia zależeć będzie od charakteru i zakresu zadania, na które przekazywane są środki publiczne.

• Jaka jest intencja art. 70 ustawy? Czy dostęp alternatywny ma być stałym rozwiązaniem?

  Intencją tego przepisu jest wyłącznie wprowadzenie dodatkowego "okresu przejściowego", w którym dostęp alternatywny jest traktowany na równi z zapewnieniem dostępności. Po upływie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy dostęp alternatywny może być stosowany już tylko w wyjątkowych, indywidualnych okolicznościach i nie jest równoznaczny z zapewnieniem dostępności (m.in. przysługuje prawo skargi na jego zastosowanie). O tym że jest to przepis przejściowy świadczy m.in. fakt, że umieszczono go w rozdziale 7.

• Czy przedsiębiorstwo stanowiące własność gminy, którego działalność w minimalnym stopniu polega na zaspokajaniu potrzeb o charakterze powszechnym niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, które w większości świadczy usługi komercyjne, podlega ustawie o zapewnianiu dostępności?

  Tak. Zgodnie z art. 3 ust. 3 podmioty utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, są zobowiązane do zapewnienia dostępności, jeśli podmioty publiczne: finansują je w ponad 50%, lub posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego.

  Przepis nie ustala minimalnego progu działalności polegającej na „zaspokajaniu potrzeb o charakterze powszechnym”, a zatem nawet w przypadku, gdy taka działalność ma charakter marginesowy, a spełnione są pozostałe ww. przesłanki o których mowa w art. 3 ust 3, podmiot taki podlega ustawie o zapewnianiu dostępności.    

Jakie obowiązki w zakresie dostępności  mają podmioty  publiczne i  niepubliczne zawierając umowy na realizację zadań publicznych lub zamówień publicznych (art. 4 ust. 3 i art. 5)  

• Czy przepisy zawarte w art. 4 ust. 3 i 5 ust. 2 ustawy stosuje się tylko w stosunku do ustawy prawo zamówień publicznych?

  Nie tylko. Art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 2 ustawy o zapewnianiu dostępności […] należy czytać łącznie. Z tym, że pierwszy przepis jest adresowany do podmiotu publicznego w rozumieniu ustawy, drugi natomiast do podmiotu niebędącego podmiotem publicznym w rozumieniu ustawy.

  Z ww. przepisów wynika, że podmiot publiczny:

  a) zlecając lub powierzając, na podstawie umowy, realizację zadań publicznych finansowanych z udziałem środków publicznych,

  b) udzielając zamówień publicznych (rozumianych zgodnie z Pzp) - podmiotom innym niż podmioty publiczne, jest zobowiązany do określenia w treści umowy (czy to w sprawie realizacji zadań publicznych czy też w sprawie zamówień publicznych) warunków służących zapewnieniu dostępności w zakresie tych zadań lub tych zamówień, z uwzględnieniem minimalnych wymagań określonych w art. 6 ustawy.

  Natomiast podmiot inny niż podmiot publiczny, realizujący na podstawie umowy zawartej z podmiotem publicznym, zadanie finansowane z udziałem środków publicznych, jest obowiązany do zapewnienia dostępności w zakresie określonym w tej umowie. Tak więc przepisy te znajdą zastosowanie zarówno przy udzielaniu zamówień publicznych na podstawie ustawy prawo zamówień publicznych, jak i w przypadku zlecania czy powierzania realizacji zadań publicznych w innym trybie.

• Kto odpowiada za określenie wymagań odnośnie dostępności w ramach realizacji zadania?

  Co do zasady odpowiedzialność jest po stronie podmiotu publicznego, który zleca/powierza realizację zadania publicznego lub realizuje umowę w sprawie zamówienia publicznego. W ogłoszeniu/informacji o zamiarze zlecenia/powierzenia takiego zadania powinna znaleźć się informacja, wskazująca, które elementy z art. 6 ustawy są obligatoryjne do zastosowania przy realizacji danego, konkretnego zadania publicznego.

  Niemniej jednak, w szczególności w przypadku zadań niejednorodnych, złożonych lub nie do końca rozpoznanym sposobie ich realizacji w momencie ogłaszania konkursu, podmiot publiczny może wskazać w ogłoszeniu/informacji o zamiarze zlecenia/powierzenia takiego zadania, że to oferent powinien zaproponować/wskazać, w jaki sposób zastosuje wymagania z art. 6 ustawy do realizacji tego zadania. Istotne jest aby umowa na realizację zadania określała (lub wprowadzała odwołanie do załącznika, który to określa):

  a) konkretne zapisy w jaki sposób zadanie będzie realizowane, z zastosowaniem których wymagań z art. 6 lub 

  b) obowiązek realizacji zadania w sposób dostępny, określony szczegółowo w ofercie złożonej na realizację zadania.  

• Czy deklaracja oferenta o spełnieniu wymagań w zakresie dostępności, określonych w ogłoszeniu o naborze, będzie wystarczająca, aby uznać te wymagania za spełnione?

  To zależy od tego jak szczegółowo określono to w ogłoszeniu o naborze. Jeśli w ogłoszeniu podmiot publiczny wskazał których wymagań z art. 6 ustawy oczekuje przy realizacji zadania, to taka deklaracja powinna wystarczyć. Jeśli natomiast wskazał, że wymagania te powinien wskazać/określić sam oferent w ofercie – to wtedy sama deklaracja nie wystarczy i należy to zrobić bardziej szczegółowo.   

• Czy odrzuceniu podlega oferta, w której nie zawarto opisu sposobu spełnienia wymagania w zakresie dostępności?

  Jeżeli tryb zlecania/udzielania zadania na to pozwala to podmiot publiczny może dopuścić uzupełnienie/poprawienie oferty pod tym kątem. Ustawa nie narzuca konieczności wpisania wymagań dotyczących spełniania wymogów w zakresie dostępności jako kryterium oceny w postępowaniu, ani wymaganego elementu oferty. Jednocześnie  nie jest wykluczone takie działanie. Istotne z punktu widzenia przepisów ustawy jest natomiast umieszczenie stosowanych zapisów w umowie zawieranej w wyniku realizacji zamówienia.   

• Jaki rodzaj dostępności powinien być uwzględniony w przypadku zlecania lub powierzania zadania publicznego?

  To zależy od charakteru i rodzaju samego zadania. Rodzaje wymaganej dostępności określa art. 6 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności […] i powinien być on dostosowany do charakteru realizowanego zadania. Np. inne będą wymagania w odniesieniu do prowadzenia świetlicy środowiskowej dla dzieci a inne w stosunku do zlecenia/powierzania usługi utrzymania zieleni miejskiej.

  Dość często JST zlecają zadania z zakresu sportu czy kultury. Np. przy organizacji zajęć sportowych dla dzieci można określić wymagania dotyczące m.in: przygotowania informacji o tych zajęciach w tekście łatwym do czytania i w PJM i umieszczenia ich na dostępnej stronie internetowej, umożliwienia zapisania się na zajęcia za pomocą różnych form komunikacji np. również z wykorzystaniem tłumacza PJM, instalacji urządzeń lub zastosowania środków technicznych i rozwiązań architektonicznych, które umożliwią dostęp osobie na wózku do wszystkich pomieszczeń w których odbywają się zajęcia (osoba na wózku może niekoniecznie być uczestnikiem zajęć ale np. rodzicem lub widzem).

  Przepis ustawy wymaga określenia warunków służących zapewnieniu dostępności z uwzględnieniem minimalnych wymagań ujętych w art. 6. Oznacza to, że nie jest konieczne uwzględnienie wszystkich elementów wynikających z art. 6, a tylko tych właściwych/adekwatnych przy realizacji danego zadania. Jednocześnie możliwe jest także ujęcie w zapisach umowy innych warunków zapewniania dostępności niż te wynikające z art. 6 – jeśli są one odpowiednie dla zapewnienia dostępności realizacji zadania.

  Warto przy tym zaznaczyć, że obowiązek zapewniania dostępności nie dotyczy całokształtu działalności organizacji, która wykonuje zadanie zlecone/powierzone, a jedynie tych zadań, na które zostały przeznaczone środki publiczne.

• Czy umowy zawarte przed dniem wejścia w życie przepisów art. 4 ust. 3 powinny być aneksowane? Czy jednostka samorządu terytorialnego może odmówić przedłużenia cyklicznie aneksowanej umowy, np. na Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ), jeśli nie są one w pełni dostosowane pod kątem dostępności?

  Z przepisów ustawy o zapewnianiu dostępności nie wynika obowiązek aneksowania wszystkich, obowiązujących w dniu wejścia w życie  art. 4 ust. 3 ustawy umów, o których mowa w tym przepisie. Zgodnie z brzmieniem art. 4 ust. 3 przepis ten będzie miał zastosowanie „w przypadku zlecania lub powierzania […]  lub udzielania zamówień publicznych […]”, z czym nie będziemy mieć do czynienia przy obowiązujących już umowach, ponieważ tam mamy do czynienia już z faktyczną realizacją zleconego lub powierzonego zadania publicznego czy też udzielonego zamówienia publicznego (a nie z przypadkiem jego zlecania, powierzania). Ustawa nie zawiera  przepisów przejściowych w tym zakresie, które mogłyby wskazywać na konieczność aneksowania obowiązujących umów.

  Jednocześnie z pytania nr 6 wynika, że niektóre umowy, np. wspomniana dotycząca WZT, są cyklicznie aneksowane. W takim przypadku należy przeanalizować zakres takiego aneksu. Jeżeli aneks będzie obejmował niejako zlecenie nowego zadania publicznego, wówczas mamy już do czynienia z „przypadkiem zlecania”, o którym mowa w art. 4 ust. 3 i taki aneks powinien uwzględniać wymagania określone w art. 4 ust. 3 ustawy o zapewnianiu dostępności.

• Kto może kontrolować czy zapisy umowy dotyczące dostępności są właściwie realizowane?

  Jakość i sposób wykonania zawartej umowy może być kontrolowany przez uprawnione organy kontrolne, ale przede wszystkim przez podmiot publiczny zlecający/powierzający zadanie, w zakresie, w jakim przewidują to przepisy prawa ewentualnie postanowienia umowy. Kontroli może i powinien także podlegać sposób uwzględnienia wymogów związanych z dostępnością określony w umowie. Określenie warunków służących zapewnieniu dostępności jest elementem obligatoryjnym umów zlecających lub powierzających realizację zadania publicznego lub umów w sprawie zamówienia publicznego.  

• Czy podmiot publiczny może rozwiązać umowę w sytuacji, kiedy nie są respektowane zapisy umowy dotyczące zapewniania dostępności?

  Podmiot publiczny ma prawo wymagać realizacji zadania zgodnie z zapisami umowy. Zapisy te powinny uwzględniać obowiązki w zakresie dostępności określone w art. 6 ustawy - adekwatnie do zakresu zlecanego zadania lub zamówienia.

  Oznacza to, że określenie warunków służących zapewnieniu dostępności jest elementem obligatoryjnym umów zlecających lub powierzających realizację zadania publicznego lub umów w sprawie zamówienia publicznego. Skoro podmiot publiczny jest obowiązany do określenia takich warunków, a podmiot inny niż podmiot publiczny jest obowiązany do zapewnienia dostępności w zakresie określonym w umowie, to wydaje się, że nierespektowanie postanowień umowy dotyczących zapewniania dostępności (a więc nie realizowania obowiązków z niej wynikających) może być podstawą do rozwiązania ww. umów. W celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości dobrze byłoby, żeby taka przyczyna rozwiązania umowy była wprost przewidziana w postanowieniach umowy.

• Czy podmiot inny niż publiczny, realizujący zadanie publiczne powinien w sprawozdaniu z jego realizacji uwzględniać w jaki sposób wywiązano się z zobowiązań związanych z dostępnością?

  Przepisy ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności […] nie wskazują na obowiązek jakiejś dodatkowej, tego rodzaju sprawozdawczości. Kwestia ta może ale nie musi być określona przez podmiot publiczny np. w ogłoszeniu i treści umowy na realizację zadania publicznego. 

• Czy szczególne potrzeby wykraczające poza art. 6 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności […] mogą być uwzględnione przy zawieraniu umów na realizację zadań publicznych?

  Mogą. Nie wynika to jednak z przepisów ustawy. To już wyłącznie decyzja podmiotu publicznego.  

• Czy i jak zapewnić by w komisjach konkursowych i wśród ekspertów oceniających oferty były osoby, które mają kompetencje związane z dostępnością?

  Obecność takich osób w komisji nie jest wymogiem ustawowym. Za dobór ekspertów, którzy oceniają oferty/wnioski odpowiada organizator konkursu.  

• Czy można określić ile procent całego budżetu zadania powinno być przeznaczone na zapewnienie dostępności?

  Można, nie jest to jednak wymaganie ustawy. Zleceniodawca planując zadanie powinien oszacować z należytą starannością całkowity koszt jego realizacji. Koszt ten powinien uwzględniać także nakłady poniesione z tytułu zapewnienia dostępności. Wysokość tego kosztu zależy m.in. od charakteru działania – jego zasięgu, tematyki, liczby osób ze szczególnymi potrzebami które z tego skorzystają i oczywiście przyjętych rozwiązań likwidujących bariery (np. instalacja trwałego podjazdu to koszt znacznie wyższy niż wypożyczenie przenośnej rampy). 

  Podmiot publiczny zlecający/powierzający zadanie może też – ale nie musi – w trosce o uwzględnienie tematyki dostępności przy realizacji zadania wymagać od oferentów przedstawienia w składanej dokumentacji kalkulacji kosztów przewidzianych na ten cel. 

• Czy w formularzu ofert znajdzie się konkretne miejsce na wpisanie informacji dotyczącej zapewnienia  dostępności?

  Ustawa nie wymaga wprowadzania takiego elementu do formularzy. To wyłącznie decyzja podmiotu ogłaszającego konkurs na realizację zadania publicznego. Uwzględnienie w formularzu ofertowym miejsca na wpisanie informacji na temat sposobu zapewnienia dostępności przez oferenta może okazać się bardzo pomocne w toku późniejszej weryfikacji spełnienia tego obowiązku, co jest przecież elementem zawieranej umowy. Jest to informacja  ważna zarówno dla ekspertów oceniających aplikację, jak i dysponenta środków, który podejmuje ostateczną decyzję o pomocy finansowej.

  Nieco inna sytuacja ma miejsce w przypadku „oferty realizacji zadania publicznego*/oferty wspólnej realizacji zadania publicznego*, o której mowa w art. 14 ust. 1*/ 2* ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie”. W tym przypadku formularz jest bowiem załącznikiem do Rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego z dnia 24 października 2018 r. (DZ. U. Z 2018 R. POZ. 450, Z PÓŹN. ZM.). Wymagałoby to zatem zmiany legislacyjnej ww. załącznika.

• Czy i jakie koszty związane z dostępnością  powinny być ujęte w kosztach kwalifikowanych w regulaminach konkursu?

  Różnorodność możliwych rozwiązań, które likwidują bariery w dostępności jest bardzo szeroka – także ustawa w art. 6 zawiera katalog obowiązków sformułowany w sposób elastyczny i celowościowy, właśnie ze względu na zróżnicowanie możliwych rozwiązań i związane z tym różne ich koszty. Szczegółowe zapisy mogłyby potencjalnie wykluczać z dofinansowania jakiś typ rozwiązań (np. mniej powszechny), adekwatnych i niemożliwych do zastąpienia  w konkretnym przypadku.

  Ponadto zbyt szczegółowe zapisy w katalogu kosztów kwalifikowanych bardzo często łączą się z problemami proceduralnymi, w tym m.in. konicznością podpisywania aneksów w przypadku nawet drobnych często zmian lub usterkami w rozliczeniu dofinansowanego ze środków publicznych zadania.

  Z uwagi na powyższe, trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ również w tym przypadku jest to zawsze decyzja podmiotu zlecającego/powierzającego dane zadanie. W niektórych przypadkach być może warto raczej określić katalog kosztów niekwalifikowalnych, wskazując jedynie te rozwiązania które zdecydowanie odrzucamy (np. z uwagi na ich duże koszty lub inne przesłanki).  

• Czy wydarzenia/szkolenia realizowane przez organizacje pozarządowe muszą być dostępne ?

  Tak, jeżeli są zlecane/powierzane przez podmiot publiczny, są finansowane ze środków publicznych i w umowie na ich realizację określono warunki dostępności zgodnie z treścią art. 4 ust. 3.

• Czy na działanie organizacji pozarządowej która realizuje zadanie zlecone przez podmiot publiczny można złożyć skargę o której mowa w ustawie?

  Nie. Przepisy skargowe stosuje się w stosunku do podmiotów publicznych zobowiązanych ustawą. Jednocześnie należy pamiętać, że jeżeli w umowie z podmiotem publicznym na realizację zadania określono warunki zapewniania jego dostępności, brak realizacji zapisów umownych w tym zakresie może być przesłanką do rozwiązania umowy lub ewentualnych kar umownych (jeśli zostały określone). 

• Czy art. 4 ust. 3 ma zastosowanie do zamówień wszczętych przed 6 września 2021?

  Nie, do takich zamówień ten artykuł nie ma zastosowania. Dotyczy on jedynie postępowań wszczętych od dnia wejścia w życie tego przepisu (6 września 2021 r.). 

• Czy art. 4 ust. 3 ma zastosowanie do wszystkich umów na podstawie, których są wydatkowane środki publiczne np. do umów o dofinansowanie projektów ze środków UE?

  Ten przepis ma zastosowanie w przypadku umowy:

  a) podpisywanej w efekcie postępowania PZP wszczętego przez podmiot publiczny po 6 września 2021 r., w którym wykonawcą jest podmiot inny niż publiczny;

  b) na podstawie której podmiot publiczny powierza/zleca realizację zadań publicznych finansowanych z udziałem środków publicznych podmiotowi innemu niż publiczny w oparciu o np. Ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Ustawę z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, Ustawę z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym.  

  Przepis nie będzie miał natomiast zastosowania np. przy zawieraniu umów o dofinansowanie projektów ze środków UE pomiędzy podmiotem publicznym i niepublicznym. Takie umowy nie są typowymi umowami na wykonanie zadań publicznych, a w zakresie dostępności odwołują się do odrębnych regulacji. W tych umowach dostępność ma być zapewniana na zasadach określonych w Wytycznych w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020 oraz późniejszych adekwatnych regulacjach na kolejną perspektywę finansową. Dlatego Umowa o dofinansowanie nie musi być modyfikowana i pozostaje zgodna z obowiązującym wzorem.  

  Jednocześnie należy zaznaczyć, że jeśli w projekcie, gdzie Beneficjentem jest podmiot publiczny, są prowadzone Zamówienia Publiczne, to zapisy w umowie na realizację tego zamówienia muszą być zgodne z wymogami art. 4 ust. 3 ustawy o dostępności (ponieważ przepis dotyczy wszystkich umów podpisywanych w wyniku zamówień publicznych udzielanych przez podmioty publiczne podmiotom niepublicznym).

   

   

  %MCEPASTEBIN%