Uczelnie wspierają kompetencje przyszłości

Rynek pracy zmienia się równie dynamicznie jak świat dookoła. By nadążyć za wymaganiami pracodawców, konieczne jest nowe podejście do sposobu nauczania przyszłych pracowników. Wprowadzanie innowacji na uczelniach wspierają Fundusze Europejskie.

Fot. Goodluz – Adobe Stock

Szkoły wyższe to miejsca, w których nie tylko zdobywa się wiedzę, ale również wymienia się doświadczeniami i kreuje nowe rozwiązania. By wspierać rozwój studentów, uczelnie umożliwiały im uczęszczanie na zajęcia z pokrewnych kierunków. W ten sposób mogli oni poszerzać swoją wiedzę w innych interesujących ich dziedzinach. Dziś jednak dostrzega się potrzebę zmiany modelu edukacji na taki, który lepiej przygotuje studentów do podejmowania przyszłych wyzwań w pracy zawodowej i naukowej.

Uczelnie przyszłości

Studenci coraz częściej stawiają sobie ambitne cele. Chcą rozwiązywać realne problemy, nie ograniczając się jedynie do zdobywania wiedzy teoretycznej. Mają śmiałe, innowacyjne pomysły, które chcieliby przetestować, ale potrzebują wsparcia kogoś doświadczonego. To właśnie na uczelniach powinni otrzymać pomoc w realizacji swoich planów, a także mieć możliwość rozwinięcia kompetencji przyszłości: komunikacji, kooperacji, krytycznego myślenia i kreatywności (określanych jako 4K).   

Odpowiedzią na te oczekiwania może być innowacyjny model kształcenia, którego podstawy opracowało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, we współpracy z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Projekt pilotażowy pn. „Uczelnie przyszłości” zrealizowany został w 2023 roku, przy wsparciu Funduszy Europejskich z Programu Wiedza Edukacja Rozwój (POWER). 

Już wkrótce model będzie upowszechniany na 12 uczelniach. Dzięki dofinansowaniu ze środków programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego, 360 studentów z pierwszych trzech lat studiów będzie miało okazję otrzymać stypendia i przetestować nowy model kształcenia. Pierwszy nabór dla studentów jest planowany w 2025 roku.

Nowe podejście – nowa jakość

„Uczelnie przyszłości” stawiają na personalizację, naukę przez działanie („learning by doing”) oraz lepszą współpracę studentów i uczelni ze światem nauki i biznesu. Studenci tych uczelni zyskają więcej swobody i w dużej mierze będą mogli sami decydować o tym, czego chcą się uczyć. Zrealizują własne, autorskie projekty, korzystając przy tym ze wsparcia mentorów – ekspertów i praktyków spoza uczelni oraz z pomocy kadry akademickiej. Wezmą udział w indywidualnych mikrokursach, które uczelnie zorganizują specjalnie dla nich, po to, by mogli zdobyć umiejętności niezbędne dla zrealizowania projektu. Dodatkowo, w ofercie uczelni znajdą się warsztaty z zakresu innowacji, komercjalizacji i zarządzania projektem.

Zmieni się także sposób rozliczania roku. Do tej pory studenci musieli zaliczyć wszystkie wymagane przedmioty, by zdobyć odpowiednią liczbę punktów ECTS (z ang. European Credit Transfer System - to Europejski System Transferu Punktów, opracowany przez Komisję Europejską w latach 80-tych. Dzięki niemu europejscy studenci mają możliwość podjęcia lub kontynuacji studiów na wszystkich uczelniach, które go stosują) i zdać na następny rok. Teraz, realizując projekt, również uzyskują punkty, a więc z części przedmiotów będą mogli zrezygnować.  

Co ważne, podczas pracy nad projektem studenci są zobowiązani do regularnego przedstawiania efektów swojej pracy. Wspólnie z wykładowcami ustalają tzw. kamienie milowe. Po ich wypełnieniu otrzymają wypłaty stypendium, które łącznie może wynieść nawet 20 000 zł. Można będzie je przeznaczyć zarówno na materiały naukowe, udział w ważnych wydarzeniach branżowych, jak i późniejsze promowanie efektów swojego projektu – odkrycia, produktu lub usługi.

Praca nad danym projektem, pod okiem mentorów i nauczycieli, stanie się dla studentów okazją do rozwoju umiejętności współdziałania i skutecznej komunikacji. Konieczność przedstawiania efektów nauczy ich z kolei właściwego planowania działań, wytrwałości oraz odpowiedzialności. Skorzystają również pracownicy uczelni. Nowy model kształcenia będzie szansą na wymianę myśli, doświadczeń, najnowszych wyników badań również dla wykładowców, którzy opiekują się studentami.

Fot. Jacob Lund – Adobe Stock

Współpraca poza uczelnią

Realizacja studenckich projektów będzie jednocześnie wymagać szerszej mobilizacji otoczenia społeczno-gospodarczego skupionego wokół uczelni. W tym celu przy uczelniach powstaną Biznesowe Zespoły Innowacyjnego Kształcenia (BZIK). Można będzie też wykorzystać struktury już istniejące na uczelniach – centra transferu technologii, akademickie inkubatory przedsiębiorczości czy spółki celowe. Wszystko po to, żeby nawiązać współpracę i włączyć w procesy edukacyjne m.in. przedstawicieli lokalnych przedsiębiorstw czy organizacji pozarządowych.

Co to oznacza dla studentów? Wspólne doświadczenie takiej pracy pozwoli nawiązać relacje i stworzyć solidne podwaliny pod dalszą współpracę w różnych projektach. Takie połączenie sprzyja również tworzeniu mostów między biznesem a nauką i późniejszemu zatrudnieniu studentów. 

Liderzy innowacji

„Uczelnie Przyszłości” umożliwiają tworzenie różnego rodzaju innowacji. Projekty realizowane przez studentów będą odpowiadały na ważne potrzeby społeczne czy biznesowe. Według przewidywań, co najmniej 20% projektów przyjętych do realizacji będzie spełniało kryteria innowacji społecznych. Oznacza to, że ich celem będzie rozwiązywanie określonych problemów społecznych, m.in. z zakresu edukacji, rynku pracy, ochrony zdrowia, włączenia społecznego, dostępności usług/produktów dla osób z niepełnosprawnościami.

Dzięki „Uczelniom Przyszłości” powstaną nowe usługi, wynalazki, produkty i technologie. Studenci zyskają lepsze perspektywy – możliwość ciekawszego zatrudnienia, robienia kariery naukowej, zakładania własnych firm. To niepowtarzalna szansa na rozwój. Warto z niej skorzystać. Zachęcamy więc już dziś do tego, by na bieżąco śledzić informacje o rekrutacji na wyżej wymienionych uczelniach.

Już wkrótce, doświadczenia z „Uczelni Przyszłości” zostaną wykorzystane do opracowania propozycji zmian systemowych na wszystkich polskich szkołach wyższych.