Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zadeklarowała odblokowanie Funduszy Europejskich dla Polski. To w sumie blisko 600 mld zł z Polityki Spójności i Krajowego Planu Odbudowy, które pobudzą polską gospodarkę i inwestycje. Strumień funduszy popłynie m.in. na przyspieszenie zielonej i cyfrowej transformacji w gospodarce, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego dla ludzi i biznesu, innowacyjność i wykorzystanie nowoczesnych technologii.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wraz z premierem Belgii Alexandrem De Croo przebywali w piątek z jednodniową wizytą w Polsce. Szefowa Komisji i premier Belgii rozmawiali z premierem Donaldem Tuskiem. Decyzję w sprawie odblokowania środków dla Polski Ursula von der Leyen ogłosiła podczas wspólnego z premierem Tuskiem i premierem Belgii oświadczenia dla mediów.
"Te decyzje uwolnią do 137 mld euro dla Polski. Pochodzą z Funduszu Odbudowy i funduszy Polityki Spójności. Zostanie to zagwarantowane poprzez urząd Prokuratora Europejskiego. Jest to wspaniała wiadomość dla Europy i Polski" – powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.
"To efekt bardzo ciężkiej, wytężonej pracy całego rządu, na czele z premierem Donaldem Tuskiem, Ministrem Sprawiedliwości, jak i Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. To także efekt ciężkiej, wytężonej pracy urzędników, którzy negocjowali bardzo trudne dokumenty i sporne kwestie z Komisją Europejską, tak aby te pieniądze mogły jak najszybciej trafić do Polaków i byśmy jak najszybciej mogli inwestować w Polsce środki z KPO i Funduszy Europejskich" – powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko na konferencji prasowej w MFiPR.
Wiceminister Jan Szyszko podkreślił, że przed polskim rządem stoi teraz wytężona praca, a jej efektem ma być wyrównanie szans rozwojowych w Polsce.
"Dzisiaj kod pocztowy, pod którym mieszkamy, ma zbyt duże znaczenie i wpływ na jakość życia. Celem inwestycji z Krajowego Planu Odbudowy i Funduszy Europejskich jest to, aby kod pocztowy był po prostu kodem pocztowym. By szanse były równe dla wszystkich mieszkańców Polski, niezależnie od tego, czy mieszkają w wielkim mieście, miasteczku czy na terenach wiejskich. To będziemy się stali robić przez najbliższe lata" – mówił wiceminister MFiPR.
Rekordowe środki dla Polski z Polityki Spójności
Polska otrzyma z Polityki Spójności na lata 2021-2027 ponad 340 mld zł (76 mld euro). Jest to największy budżet z polityki spójności spośród państw Unii Europejskiej. Środki zostały rozdzielone na programy krajowe oraz regionalne.
Pieniądze będą przeznaczone na wyrównanie szans rozwojowych między Polską a innymi państwami UE, a także rozwój wszystkich regionów naszego kraju.
Do samorządów trafi ok. 150 mld zł (33,5 mld euro), co jest rekordowym zastrzykiem finansowym dla wsparcia inwestycji w polskich regionach.
Pieniądze będą dodatkowym impulsem rozwoju społeczno-gospodarczego regionów. Ożywią zrównoważony rozwój terytorialny kraju. Wesprą rozwój przedsiębiorczości w Polsce, rynek pracy, badania, ochronę środowiska, poprawią dostępność transportową.
17 stycznia br. Polska wysłała do Komisji Europejskiej wniosek w sprawie spełnienia warunku dot. stosowania Karty Praw Podstawowych, którego spełnienie umożliwia refundacje wydatków w ramach wszystkich celów i programów objętych Umową Partnerstwa (76 mld euro). Pozytywna ocena KE (oficjalna decyzja w tej sprawie spodziewana jest pod koniec lutego br.) umożliwi refundację z budżetu UE wydatków poniesionych przez Polskę w programach realizowanych w latach 2021-2027.
Pierwsza płatność z KPO
W połowie grudnia Polska wysłała do Komisji Europejskiej pierwszy wniosek o płatność z Krajowego Planu Odbudowy. Formalna zgoda Komisji Europejskiej na odblokowanie pierwszej wypłaty nastąpi w przyszłym tygodniu. Następnie przez około jeden miesiąc potrwa opiniowanie decyzji przez komitety Komisji. To oznacza, że wypłaty środków z pierwszego wniosku o płatność z KPO można spodziewać się w kwietniu 2024 r.
Z pierwszej płatności nasz kraj otrzyma ponad 6,3 mld euro (31 mld zł), w tym blisko 2,7 mld euro z części dotacyjnej i 3,6 mld euro z pożyczki.
Środki z pierwszego wniosku o płatność z KPO zostaną przeznaczone między innymi na inwestycje:
- Czyste powietrze – dofinansowanie termomodernizacji budynków mieszkalnych jednorodzinnych, wymiana starych źródeł ciepła na nowe;
- poprawa bezpieczeństwa ruchu kolejowego – m.in. modernizacja przejazdów kolejowych;
- vouchery na laptopy dla nauczycieli;
- inwestycje w bezpieczeństwo transportu – m.in. modernizacja niebezpiecznych punktów, budowa obwodnic oraz instalacji urządzeń nadzoru ruchu drogowego;
- cyfryzacja transportu – wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań cyfrowych (m.in. systemy ERTMS, zdalnej kontroli, zarządzania ruchem).
- wyposażenie i modernizacji infrastruktury w sektorze rolno-spożywczym;
- wsparcie systemu kształcenia zawodowego;
- dofinansowanie dla miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 – żłobki i klubiki dziecięce;
- dostęp do bardzo szybkiego internetu na obszarach tzw. białych plam.
KPO dla Polski
Krajowy Plan Odbudowy dla Polski to 55 inwestycji i 55 reform. Ich celem jest wzmocnienie polskiej gospodarki po pandemii COVID-19, przestawienie jej na nowe tory rozwoju oraz uczynienie bardziej odpornej na wszelkie kryzysy.
Otrzymamy z KPO 59,8 mld euro (268 mld zł), w tym 25,27 mld euro (113,28 mld zł) w postaci dotacji i 34,54 mld euro (154,81 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek.
Zgodnie z celami Unii Europejskiej znaczną część budżetu KPO przeznaczymy na cele klimatyczne (46,6 proc.), na transformację cyfrową (21,3 proc.), a także na reformy socjalne (22,3 proc.).
Nasz kraj planuje złożyć w tym roku po dwa kolejne wnioski o środki z KPO w dwóch okienkach czasowych. Drugi i trzeci wniosek zostaną złożone w połowie 2024 r., a czwarty i piąty w pod koniec roku.
W związku z opóźnieniem w realizacji KPO polski rząd pracuje obecnie nad jego rewizją. Na początku marca ma być gotowy wstępny pakiet negocjacyjny, który będzie poddany konsultacjom publicznym. Nową wersję KPO planujemy przekazać formalnie do Brukseli w kwietniu. Polska chce wskazać podczas rozmów z KE reformy i inwestycje, które można zmodyfikować, ewentualnie zaproponować relokację niektórych środków.