Parki narodowe to miejsca, w których możemy nie tylko podziwiać przyrodę, ale też uczyć się, jak dbać o środowisko i spowalniać zmiany klimatu. W tworzeniu odpowiednich warunków do edukacji ekologicznej pomagają Fundusze Europejskie.
Edukacja ekologiczna zmienia nasz sposób patrzenia na otoczenie. W ostatnich latach dużo się o niej mówi, zwłaszcza w kontekście negatywnego wpływu człowieka na środowisko i klimat. Dzięki odwiedzaniu parków narodowych dzieci, młodzież i dorośli mogą poznawać piękno i różnorodność przyrody oraz sposoby funkcjonowania ekosystemów. Jest to niezwykle istotne w kontekście ochrony środowiska i reagowania na zagrożenia klimatyczne. Nauczanie przez doświadczenie, zwłaszcza od najmłodszych lat, działa na wyobraźnię, wzmacnia empatię i wskazuje właściwy sposób postępowania. Parki narodowe kojarzą nam się ze spacerami po górach czy lasach, podczas których możemy obserwować dziką przyrodę. Coraz częściej tworzone są tam obiekty z atrakcyjnymi wystawami czy multimedialnymi pokazami pozwalającymi zrozumieć otaczający nas świat. Część z tych obiektów powstała dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich.
Nowa baza edukacyjna dzięki funduszom UE
Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 daje polskim parkom narodowym możliwość tworzenia lub unowocześnienia bazy edukacyjnej. Dzięki temu parki mogą rozwijać swoją działalność dydaktyczną, proponując szeroką gamę zajęć, w tym warsztatów, które przybliżają uczestnikom świat przyrody i uczą, jak dbać o środowisko. Tworzenie takich baz edukacyjnych nie tylko wspiera edukację, ale także wzbogaca ofertę parków. Parki stają się atrakcyjniejsze dla odwiedzających, poszerzają ich wiedzę w wyjątkowym przyrodniczym otoczeniu i podnoszą tym samym poziom ochrony przyrody.
Fot. Ola i Eryk – Adobe Stock
Dobre przykłady już mamy
O tym, że dobrze wykorzystane Fundusze Europejskie pomagają wyposażyć parki narodowe w ośrodki edukacyjne na wysokim poziomie, świadczą projekty zrealizowane z Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Takim inspirującym przykładem jest Centrum Edukacji Przyrodniczej Kiry-Kościelisko, otwarte w maju 2024 roku. To nowoczesna placówka edukacyjna, która umożliwia zarówno młodzieży, jak i dorosłym poznawanie tajników przyrody tatrzańskiej w bezpośrednim kontakcie z naturą. Centrum oferuje interaktywne wystawy, warsztaty tematyczne i ścieżki edukacyjne, które zachęcają do samodzielnego odkrywania i zgłębiania wiedzy o przyrodzie. Odwiedzający znajdą tu m.in. dioramę pokazującą formy jaskiniowe, rekonstrukcję lodowych formacji oraz symulację przepływu wody w krasowych korytarzach. Dodatkowe atrakcje, takie jak sala z noktowizorami czy ciemny labirynt, w którym można poczuć się jak nietoperze, zapewniają zwiedzającym wyjątkowe przeżycia. Pozwalają na zrozumienie różnych zjawisk i uczą szacunku dla przyrody Tatr. Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko stwarza nowe możliwości dla parków narodowych.
Fundusze na rozwój bazy edukacyjnej
Obecnie parki narodowe mogą składać wnioski o dofinansowanie projektów na rzecz ochrony przyrody i rozwoju zielonej infrastruktury. Mogą ubiegać się o środki na budowę i modernizację obiektów edukacyjnych. Dla parków to wyjątkowa okazja – budżet naboru wniosków w wysokości 200 milionów złotych daje ogromne możliwości tworzenia atrakcyjnych projektów edukacyjnych. Nabór potrwa do końca grudnia 2024 roku. Wszystkie informacje na jego temat znajdują się na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Fot. Tatrzańskie Archiwum Planety Ziemia – Kościelisko, źródło: Tatrzański Park Narodowy
Wsparcie dla dużych i małych przedsięwzięć
Konkurs dla parków narodowych umożliwi sfinansowanie projektów o szerokim zasięgu, które wpływają na edukację ekologiczną na poziomie ogólnokrajowym. Mniejsze projekty, o bardziej lokalnym charakterze, mogą być realizowane w ramach programów regionalnych, które także oferują wsparcie dla działań proekologicznych. Dzięki temu możliwe jest dostosowanie skali i zasięgu projektów edukacyjnych do specyfiki poszczególnych regionów.
Dla osób zainteresowanych szczegółami oraz tych, którzy chcieliby śledzić informacje o nowych naborach i możliwościach wsparcia, polecamy stronę internetową programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko, gdzie znajdują się aktualne informacje na temat projektów i zasad finansowania oraz stronę Punkt dla Przyrody. Zachęcamy również do lektury newslettera „Rozejrzyj się!”, który regularnie dostarcza inspirujące przykłady projektów realizowanych w różnych częściach Polski. W aktualnym numerze dowiemy się m.in., jak wygląda nowoczesna edukacja ekologiczna dzięki Funduszom Europejskim w Słowińskim Parku Narodowym.